Farg’ona tumanidagi Umumiy o’rta ta’lim maktab 7- sinf o’quvchilari uchun


XVIII asrda rus olimi M.Lomonosov moddalar haqidagi element va korpuskula



Download 1,47 Mb.
bet45/46
Sana10.03.2022
Hajmi1,47 Mb.
#488726
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46
Bog'liq
7-sinf to\'liq savol va javob @Kimyo

XVIII asrda rus olimi M.Lomonosov moddalar haqidagi element va korpuskulalar to'g'risidagi fikrlarini bayon qilish orqali atom-molekulyar ta'limot to'g'risidagi tushunchalarni rivojlantirdi.
Y.T.Toshpo'latov(1932-2008) - K-1 preparati kimyoviy tolalarni olish jarayonida ularning metall yuzasi bilan ishqalanishini kamaytiruvchi modda sifatida to'qimachilik korxonalarida va kimyoviy tola zavodlarida keng ishlatilmoqda. Paxta sellyulozasi yo'nalishi bo'yicha ilmiy maktab asoschisi.


IZOTOP, IZOBAR, IZOTON, IZOELEKTRON haqida Elektron ko’chish kuzatiladi



IZOTOP

Bir xil:  yadro zaryadi
protonlar soni
 elektronlar soni
Xar xil: 1) atom massasi
2) neytronlar soni

O816 O817 O818, H11 H12 H13, Ca2040 Ca2042 Ca2043, F919(1ta), K1939 K1940, Cu2963 Cu2965, Fe (6 ta), Hg (7 ta), Xe (9 ta), Sn (10 ta).

IZOBAR

Bir xil:  atom massasi
Xar xil: 1) yadro zaryadi
2) protonlar soni
3) neytronlar soni
4) elektronlar soni

Ar1840 K1940 Ca2040,

C


Shisha turlari.



nomi

formulasi

1

Oddiy shisha

Na2O∙CaO∙6SiO2

2

Kimyoviy shisha

К2O∙CaO∙6SiO2

3

Billur (xrustal shisha)

К2O∙РbO2∙6SiO2

4

Xavorang shisha

Na2O∙CuO∙6SiO2

5

Binafsha shisha

Na2O∙MnO2∙6SiO2

6

Yashil shisha

Na2O∙Cr2O3∙6SiO2

7

Ko’k shisha

Na2O∙CoO∙6SiO2

8

Eruvchan shisha

К2O∙Na2O∙6SiO2

9

Qizil shisha

Na2O∙Cu2O∙6SiO2

10

To’q yashil shisha

Na2O∙FeO∙6SiO2

11

Kvars shisha

SiO2



u2965 Zn3065,

Cd48112 Sn50112



IZOTON

Bir xil:  neytronlar soni
Xar xil: 1) atom massasi
2) yadro zaryadi
3) protonlar soni
4) elektronlar soni

Сr2452 Mn2553 Fe2656 N = 28 ta,

Xe54136 Ba56138 La57139 N = 28 ta



IZOELEKTRON

Bir xil:  elektronlar soni
Xar xil: 1) atom massasi
2) yadro zaryadi
3) protonlar soni
4) neytronlar soni

O2 F Ne Na+ Mg2+ Al3+ ē = 10 ta,
CH4 NH3 H2O ē = 10 ta






















1 ta elektron ko’chishi 9 ta elementda
Cr, Cu, Nb, Mo, Ru, Rh, Ag, Pt, Au
2 ta elektron ko’chishi bitta elementda Pd

10 tasidan 2 tasida 1 elektron ko’chganda yarim to’ladi; Cr va Mo

4 tasida to’la to’lgan bo’ladi
Cu, Pd, Ag, Au qolganida chala to’lish kuzatiladi.


Gibridlanish

SP
Valent burchagi;
180o Shakli; Chiziqli

C(karbin), CH2=C=CH2, CO2, CS2, KrF2, BeCl2, BaCl2, C2H2 va uning gomologlari molekulalarining uch bog’li qismi, HCN, ZnCl2, Berilliy birikmalari.

SP2
Valent burchagi;
120o
Shakli; Burchakli
Teng tomonli uchburchak

C(grafit), benzol (C6H6), vinil benzol (stirol C6H5C2H3), SO2, SO3, BCl3, BF3, BBr3, AlCl3, H2SO3, HNO3, HNO2, KrOF2, CO, CaCl2, GaBr3, -COOH, -CHO, O3, COF2, O2, H2CO3, aldegid, keton, HCOOH, SnCl2, SnBr2, SnS, SnF2, RbBr2 PbS2, COCl2, NOCl, NOBr, POF, POBr, С2H4 va uning gomologlarining qo’sh bog’li qismi, Bor va Alyuminiy birikmalari. (ajaratib ko’rsatilgan molekulalar teng tomonli uchburchak tuzilishga ega)

SP3
Valent burchagi;
109,28 va 104,5o
Shakli; Burchakli;
Piramida Tetraedr

С(olmos), Alkanlar va siklo alkanlardagi uglerod atomi , H2SO4, NH3, PH3, NF3, PCl3, NCl3, NH2SO3,SOCl2, SOGal2, NH4+, H2O, H3O+, HCl, HClO, HClO2,HClO3, F2O, CCl4, HClO4 (tuzlari), P4, SiO2, POCl3, H3PO4, P4O10, KrO2F2, MnO4-, MnO42-, CH3NO2, CH4, CF4, SiH4, GeH4, NSF, SO42-, PO43-, OsO4, CuO4, BH4, PH4+, XeO2, F2O3, (ajratilgan moddalar uchburchakli piramida va burchakli tuzilishga ega)

SP3d
Valent burchagi;
120 va 90o Shakli; Tekis kvadrat, T-shaklda; Chiziqli

PF5, PCl5, SOF3, SOBr4, SOCl4, XeO3F2, ClF2, XeOF2, SF4, ClF3, XeF2 (ajratilgan moddalar T-shakl tuzilishga ega)

SP3d2
Valent burchagi;
90o Shakli; Tekis kvadrat, Kvadrat piramida, Oktaedr

SF6, SCl6, Ba2[XeO6], K4[Fe(CN)6], K3[Fe(CN)6, [Cr(NH3)6]Cl3, UF6, XeOF4, SF3, XeF5, XeF4, SCl4, ClF4 (ajratilgan moddalar kvadrat piramida va kvadrat tuzilishga ega), XeF6 PtF6, Na4[XeO6], Na6[XeO6], Ba3[XeO6]…OKTAEDR tuzilishga ega.



Elementlarni allotropiyasi

Suvni qattiqligi.

mg∙ekv hisobida qattiqligi

Suv

1-4 mg∙ekv gacha

Yumshoq suv

4-8 mg∙ekv gacha

O’rtacha yumshoq suv

8-12 mg∙ekv gacha

Qattiq suv

12 mg∙ekv dan katta

O’ta qattiq suv

Suvni qattiqligini keltirib chiqaradigan moddalar.

Suvni qattiqligi

Keltirib chiqaradigan moddalar

Qattiqlikni yo’qotish usullari

Doimiy qattiqlik

CaSO4, CaCl2, MgSO4, MgCl2

so’da, Na3PO4 qo’shish kerak

Vaqtinchalik (muvaqqat) qattiqlik

Ca(HCO3)2 va Mg(HCO3)2

Qaynatish, ohakli suv qo’shish, ishqor qo’shish, soda (Na2CO3) qo’shish kerak.






C- olmos, grafit, karbin va fullerin

1

H- atomar va molekulyar

2

O – atomar kislorod, O2 va O3

3

S – rombik, monoklinik va plastik

4

Se – qizil, metalsimon

5

Te – α-tellur va β-tellur

6

P-oq, qizil, qora va binafsha

7

As – α (kulrang), β (qora), γ (sariq)

8

Si – kristal va amorf

9

Sn – oq va kulrang

10

Fe – α, β, γ, δ


Eruvchanlik jadvali




H+



NH4+



K+



Na+

Ag+

Hg+

2+
Hg

2+
Ba

2+
Ca

2+
Mg

2+
Zn

2+
Mn

2+
Sn

2+
Pb

2+
Cu

2+
Fc

3+
Fe

3+
Al



3+ Сr

3+
Bi

OH-




+

E

E

+

+

+

E

O

O

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

F

E

E

E

E

E

Q

O

O

Q

Q

O

O

E

Q

E

Q

Q

O

Q

Q

Cl

E

E

E

E

Q

Q

E

E

E

E

E

E

E

O

E

E

E

E

+

+

Br

E

E

E

E

Q

Q

O

E

E

E

E

E

E

O

E

E

E

E

E

+

I

E

E

E

E

Q

Q

Q

E

E

E

E

E

O

Q

+

E

+

E

E

+

NO3

E

E

E

E

E

E

E

E

E

E

E

E

+

E

E

E

E

E

E

E


Download 1,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish