Farg’ona politexnika intituti qurilish fakulteti mkq yo’nalishi 7-21 guruh talabasi hamidov shahzodning “oliy matematika” fanidan mustaqil ishi

a)

b)

Ko‘pyoqlarning soyalarini yasash

Ko‘pyoqning o‘z soyasi konturi fazoviy tasavvur asosida hech qanday grafik qurishlarsiz aniqlanadi. Siniq chiziqlardan iborat o‘z soyasidan tushgan soya quriladi. 8-a va b shakllarda ortogonal va aksonometrik proyeksiyalarda prizmadan tushgan soya qurilishi ko‘rsatilgan.

a)

b)

8-shakl

8-a) chizmadan ko‘rinib turibdiki, yorug‘lik manbaidan eng uzoqda joylashgan C1 cho‘qqi joylashgan va u o‘z soyasida qolib ketgan. C1 cho‘qqiga yondosh yoqlar ham o‘z soyasida (ya’ni yoritilmagan)dir. B1BCDD1C1B1 siniq chiziqdan H va V tekisliklarga tushayotgan soya quriladi.

• 8-a) chizmadan ko‘rinib turibdiki, yorug‘lik manbaidan eng uzoqda joylashgan C1 cho‘qqi joylashgan va u o‘z soyasida qolib ketgan. C1 cho‘qqiga yondosh yoqlar ham o‘z soyasida (ya’ni yoritilmagan)dir. B1BCDD1C1B1 siniq chiziqdan H va V tekisliklarga tushayotgan soya quriladi.
• 9-a) va b) chizmalarda piramidadan H va V tekisliklarga tushgan soya qurilishi ko‘rsatilgan. Piramidaning o‘z soyasini qurish uchun grafik yasashni amalga oshiramiz (piramida asosi ko‘pyoqlik bo‘lsa, maqsadga muvofiq).
• Piramidaning S cho‘qqisidan tushayotgan (Ss) soyani (mavhum) quramiz. (Ss) nuqtadan piramidaning asosi SB va SD larga urinmalar o‘tkazamiz. SB va SD lar piramidaning o‘z soyasi chegarasidir.

a)

b)

9-shakl

Bundan kelib chiqadiki, piramidaning BSC, CSD yoqlari hamda asosi o‘z soyasida. H tekislikda soyaning konturi B21D chiziq, V tekislikda esa 2Ss1 chiziq bo‘yicha o‘tadi. Bunda Ss nuqta S cho‘qqining V dagi soyasidir.

Egri sirtlarning soyalarini yasash

Silindrning o‘z soyasini topish uchun silindr sirtiga urinma yorug‘lik nuriga parallel tekisliklar o‘tkaziladi. Urinish sodir bo‘lgan joydagi yasovchilar silindrning yoritilgan va yoritilmagan qismlari chegarasi, ya’ni o‘z soyasining konturidir. Hosil bo‘lgan konturdan tushgan soya quriladi. 10-a va b shakllarda to‘g‘ri doiraviy silindrlardan tushgan soyani qurish ko‘rsatilgan.
10- a) shakl
10- b) shakl