Farg`ona politexnika instituti

Yurgizib yuborish suyuqliklari. 
Atrof  xarorati  past  bo`lganda  yonuvchi  aralashmaning  sekin  o`t olishi  sababli  karbyuratorli 
dvigatellar  va  dizellarni  yurgizib  yuborish  qiyinlashadi.  Sovuq  dvigatellar    yurgizib  yuborishni 
osonlashtirish uchun  yurgizib yuborish suyuqliklaridan foydalanadi. Bu suyuqliklarga muayyan 
ekspluatatsion talablar qo`yiladi: Ular past xaroratda yaxshi bug`lanishi xamda uchqun taьsiridan 
tez  o`t  olishi  yoki  siqish  natijdasida  o`z-o`zidan  alangalanishi  lozim.  Yurgizib    yuborish 
suyuqligi 20-50ml sig`imli alyuminiy ampulalarida bo`ladi. Suyuqliklar dvigatelga kiritish uchun 
yurgizib  yuborish  moslamalari  bo`lib,  ular  dvigatelga  o`rnatiladi.  Nasos  orqali  xavo  bosimi 
ostida ampula teshiladi, xavo bilan birgalikda tuzitilgan  suyuklik-dvigatelga yuboriladi. 
Obщaya 
sxema ustroystva 
tormoznoy 
sistemы 
legkovogo 
avtomobilya predstavlena na risunke 44. 

---

 
Sovutish suyuqliklari.  
 
Ichki  yonuv  dvigatellari  havo  yoki  suyuqlik  bilan  sovutiladi.  Dvigatelishlayotganda 
sovutuvchi  suyuqlik  xarorati  85-90 
0
S  ga,  ba’zan  105-110
0
S  ga  yetadi.  Bu  suyuqliklarga 
quyidagi talablar qo`yiladi: 
1.Qaynash xarorati sovutish tizimidagi eng yuqori xaroratdan  15-20 
0
S yuqori bo`lishi kerak; 
2.Qotish xarorati xavoning xaroratidan 5-10
0
S past bo`lishi kerak; 
3.Metal detallarini yemirmasligi kerak; 
4.Suyuqliklar arzon, yetarli, yong`in chiqish jixatidan xavfsiz bo`lishi kerak. 
Sovutish tizimida suvdan va antifrizdan foydalaniladi. 
Antifriz markalari: A-40 och sariq rangda bo`lib, tarkibi: 53-55% etilenglikol, qolgani suv. -
35
0
S    gacha  bo`lgan  xaroratda  ishlatiladi,  muzlash  xarorati  -40
0
S  .    A-65    to`q  sariq  rangda 
bo`lib, 
tarkibi: 
66% 
etilengl

---

mmikol,  33  %  suv.  U  sovuq  shimoliy  rayonlarda  ishlatiladi.  TOSOL-40  M  antifrizlari  ishlab 
chiqariladi. Bu yerda “M”- molibdenli natriy 8% prisadkasi qo`shilganini bildiradi.  
TOSOL -60M – bu antifrizlar rux va xromli  qoplamalarni yemirilishidan saqlaydi. 
 
 
 
18-MAЬRUZA      TRANSPORT    KULLANILADIGON      KONSTRUKTSION   
MATERIALLAR,   PLASTMASSALAR,. 
 
 
 
 
 
 
Plastik  massalar  deb:  bitta  suniy  ravishda  olingan  organik  polimerdan  yoki 
br-nechta  komponentli  shuning  bittasi  bog`lavchi  organik  polimer,  ikkinchisi  uni 
to`ldiruvchisi bo`lgan materialga aytiladi. Ular qizdirilganda (termoplastiklar kayta 
va  kayta,  termoreaktivlar  fakat  ilk  bora)  plastik  holatga  o`tish  qobiliyatiga  ega 
bo`ladilar.  Shundan  foydalangan  holda  ularga  bosim  ostida  turli  kerakli  shakillar 
beriladi va keyinchalik sovishi natijasida shu berilgan shaklni saqlab kolishadi.  

---

Materialdagi  bog`lovchi  komponentining  kelib  chiqish  tabiatiga  ko`ra 
shakllangan  plastik  massalar,  qayta  sovishi  natijasida  (termoplastik)  yoki  yana 
qizdirishni kuchaytirish natijasida qotishi amalga oshiriladi.