Farg`ona politexnika instituti

16-MA’RUZA 
MAVZU     AVTOMOBIL   UZEL   VA   MEXANIZMLARIDA  
KULLANILADIGON  ANTIF- 
RIKTSION  SURKOV  MOYLAR,. 
Reja 
1.Antifriktsion surkov moylarning tarkibi 
2. Antifriktsion surkov moylarga qo`yiladigan ekaspluatatsion talablar 
Tayanch  so`z  va  iboralar:  Antifriktsion  surkov  moylar,  tomchilanish  xarorati, 
ekspluatatsion talablar, moylarning klassifikatsiyasi, moy markalari, moylash xossalari. 
 
 
Ishkalanish  kuchlari  va  yeyilish  mashina  jarayoni  mashina  uzellarda  kamaytirish 
maqsadida antifriktsion surkov moylar kullaniladi. Ishkalanish jarayoni ko`prok podshipniklarda 
uchraydi. 

---

 
Antiffiktsion surkov moylarni ko`yidagi talablar bo`yicha tallaniladi. 
1.  Ekspluatatsiya sharoiti temperatura zurrikish, atrof muxit, siljish tezligi. 
2.  Surkov moylar bilan kontakdagi materiallarni tarkibi va xususiyati. 
3.  Ishkalanish uzelni konstruktsiyasi. Zamonaviy podshipniklar -40
0
Sdan +180
0
S gacha, 3-
5  ming  ayl/min,  5000  MPa  zurikish  sharoida  ishlaydilar.  Tug`ri  tanlangan  ant  surkov 
moy ko`p yilga chidaydi. Surkov moylar kullanishiga karab industrial, avtomobill, temir 
yo`l. 
 
 
Antifriktsion moylarga 
 
1.  Kalьtsiy surkov moylari (Ka) kuyultirgich sovun tarkibiga kiradigan metalning dastlabki 
2ta xarfi bilan belgilanadi. Bularga asosan solidollar kiradi. Bu moylar arzon va ishlatish 
tasniflari  qonikarli  bo`lgani  uchun  mamlakatimizda  keng  tarkalgan.  Solidoldan 
ishkalanuvi kismlarni  moylashda  xam,  ximoya  moyi sifatida  xam  foydalanish  mumkin. 
Solidollar  sun’iy  va  yeg`li  bo`lishi  mumkin.  Yog`li  solidollar  uzok  saklaganda  kotib 
kolmasligi uchun ko`prok ishlatiladji. Ular och jigar rangdan to`k jigar rangacha bo`ladi. 
Solidollar  2  xil  ko`rinishida  ishlab  chiqariladi.  Oddiy  solidol  va  press  solidollar. 
Solidollar  80
0
S  gacha  kiziganda,  parchalanib  ketadi  va  tiklanmaydi.  Bunday  salidollar 
g`ildirak  chupchagida,  suv    nasosining  podshipnikida,  o`t  oldirish  taqsimlagichda 
ishlatishi mumkin emas. 
2.  Natriy va natriy-kalьtsiy moylarga Unnol-1, 1-13, YaN3-2 Uniol-3, UNIOZ-3M moylari 
kiradi. Bu moylar solidollarga nisbatan termik kuyuklashadigan xossaga ega. Bu moylar 
suyuklanish  harorati  anga  yukori  bo`lganligi  uchun  keng  tarkalgan  bo`ladi.  Kamchiligi 
suv ta’siriga chidamsiz, suvda eriydi. 
3.  Litiy  surkov  yaxshi  bo`lganligi  tufayli  dunyo  miqyosida  yildan-yiliga  keng 
ko`llanilmoqda.  Ular  orasida  Litol  24  birinchi  o`rinda  turadi.  U  yagona  universal  moy 
bo`lib  avtomobillarning  asosiy  ishkalanuvchi  qismlariga  surtiladigan  barcha  turdagi 
moylarning o`rnini bosish mumkin. 
4.  Bariyli  moylar  –  xaroratda  tavsiflari  bo`yicha  g`am,  suvga  chidamliligi  bo`yicha  g`am 
litiyli  moylardan  keyin  turadi.  ShRB  -4  bariyli  surkov  moyi  bo`lib,  u  sariq  yopishqoq 
moy, yemirilishidan yaxshi himoya qiladi. Suv tushganda ham o`zini ishlash xususiyatini 
yuqori  darajada  saqlaydi.  Suv  xossalari  tufayli  bu  surkov  moyi  avtomobilning  zoldirli 
sharnirlari  uchun  eng  yaxshi  moy  xisoblanadi.  Uni  1000  ming  km  yurguncha 
almashtirmasa ham bo`ladi. ShRUS- 4 sariq yoki jigarrang moy bo`lib, avtomobillarning 
bir xil burchak tezliklarida ishlaydigan sharnirlarga surtish uchun ishlatiladi. 
 
 
 
 
 

---

2. Konservatsion surkov moylarning vazifasi. 
3. Konservatsion surkov moylarga qo`yiladigan ekspluatatsion talablar.