Farg`ona politexnika instituti

Tayanch  so`z  va  iboralar:    avtomobillarning  sirtlari,  atmosfera  taьsiri,  saqlash,  himoyalovchi 
moy, korroziya taьsiri, mineral moylar, qo`shimchalar kiritish. 
 
 
 
Konservatsion surkov moylari sifatida Davlat standarti 19537-74 bo`yicha chiqariladigan 
plastik  PVK  moy  keng  ishlatiladi.  Unga  korroziyaga  qarshi  qo`shilmalar  qo`shilgani  uchun 
himoyalash  xossalari  yaxshilangan.  Moyni  suyuqlantirilgan  xolda  yoki  benzinda  eritib,  surtish 
mumkin.  Mineral  moylarga  qattiq  uglevodorod  va  himoya  qo`shimchalari  qo`shib 
tayyorlanadigan  suyuq konservatsion  K-17, NG-203, NG-208  moylaridan  ham  himoya  moylari 
ishlatiladigan  soxalarda  foydalaniladi.  Jixozlarni  uzok  ishlashi  va  puxtaligi,  metallar  sirtini 
karroziyadan ximoyalashga  bog`liq. 
 
Karroziya  bu  metallarni  sirti,  o`z  o`zidan  atrof  muxitni  kimyoviy  va  elektrokimyoviy 
ta’siri orqali, buzulishini tushunamiz. Karroziya sababi bu metallar sirti ekspluatatsiya va saklash 
jarayonida  termodinamik  barkarorsizlanishi.  Bu  xolat  ekspluatatsiya  va  salash  vaktida  shon 
barkarorlanishga  intiladi  va  oksid  xolatga  aynaladi  o`tadi.  Konservatsiya  churkov  moylar, 
antifriktsion  surkov  moylarga  nisbatan  kegin  ishlab  chikarish  bo`yicha  ikkinchi  o`rinda  turadi. 
Konservatsiya surkov  moylarni asosiy  vazifasi  mashinalarni detallarini,  jixozlarni  atrof  muxitni 
nomlik,  xavoni  kislorodi,  kuyosh  karrozion  tasiridan  saklash.Karroziyaga  karshi  ikki  yo`nalish 
ko`llaniladi.  1.  Yangi  karroziyaga  chidamli  materiallar  yaratish  metallokeramika,  plastmasalar. 
2. Metallarni yukori sifatli ximoyalash usullarini ishlab chikish. 
 
PEV-74,  suv  –  mum  himoya  dispertsiyasi  EVVD  -13  kabi  mumli  moylar  ham 
qo`llanishga  ruxsat  etilgan.  Ular  lok-bo`yoq  qoplamalar,  metal  sirtlar,  plastmassa  detallarini, 
rezinadan  ishlangan  texnik  buyumlarni  konservatsiyalash  uchun  mo`ljallangan.  Ular  oldindan 
yuvib, quritilgan sirtlarga cho`tka bilan, botirish yoki tuzatish yo`li bilan surtiladi. Texnika ochiq 
xolda 
saqlanganda 
surtilgan 
moylarning 
ximoyalash 
muddati 
12 
oy. 
Dvigatelni 
konservatsiyalash uchun motor moyga 10% gacha AKOR-1 qo`shimchasi qo`shiladi va dvigatelь 
aylantiriladi. Shunda detallar sirtida himoya pardasi xosil bo`lib, uni 1-2 yil ishonchli 
 saqlashga imkon beradi.