Farg‘ona politexnika instituti “Elektronika va asbobsozlik” kafedrasi

 
2.2. Radio qabul qilish qurilmalarining vazifalari va tasnifi. 
Radio qabul qilish bosqichlari. 
Radio qabul qilish qurilmalari radioaloqa, ovoz eshittirishi va televizion 
ko‘rsatuvlari, 
radionavigatsiya, 
radiolokatsiya, 
radioteleboshqaruv 
kabilar 
qo‘llaniladi. Radio qabul qilish qurilmalari quyidagilarni bajarish uchun barcha 
kerakli uzellarga ega bo‘lishi zarur: 
– tashqi elektromagnit maydonlari antennada hosil qilayotganida barcha elektr
tebranishlar yig‘indisidan kerakli radiouzatgich signalini ajratib olish; 
–
yuqori chastotali signalni kuchaytirish; – detektorlash, ya’ni yuqori sifatli 
modullangan signalni modullashtirish qonuni bo‘yicha o‘zgaruvchi tokka aylantirish;
–
detektorlangan signallarni kuchaytirish. Signallarni keyingi o‘zgartirishlar radio 
qabul qilgichning mo‘ljallangan vazifasiga qarab bajariladi. Agarda qabul qilgich
birkanalli radiotelefon aloqasi yoki ovoz eshittirish va televidenie eshittirishlari 

---

26 
- - 
uchun mo‘ljallangan bo‘lsa, unda qabul qilingan signal kuchaytirilgandan so‘ng 
radiokarnay, telefon va televizion qabul qilish trubkasi yordamida tovush va tasvir 
signallariga o‘zgartiriladi. Agarda qabul qilgich ko‘pkanalli radioaloqa uchun 
mo‘ljallangan bo‘lsa, unda detektorlangan signal avvaliga kuchaytirilib, so‘nggi 
qurilmaga uzatiladi, unda esa signallar alohida kanallarga bo‘linadi va kerak bo‘lsa 
qo‘shimcha ravishda qayta ishlanadi. Radio qabul qilgichlar quyidagicha tasniflanadi:
– 
ishlash 
uslubi 
bo‘yicha 
(radiotelefonli, 
rodiotelegrafli, 
televizion, 
radionavigatsiyali, radiolokatsiyali va h.k.); modulyasiya turlari bo‘yicha (amplitudali 
modulyasiya – AM, chastotali modulyasiya – CHM, bir polosali amplituda 
modulyasiya);
– signallarni qabul qilish to‘lqinlarning diapazoni bo‘yicha (kilometrli, gektometrli, 
dekametrli va h.k.). 
– joylashtirilishi bo‘yicha (statsionar, ko‘chma, samolyotdagi, avtomobildagi va 
h.k.); 
– elektr ta’minoti bo‘yicha (o‘zgaruvchan va o‘zgarmas toklar manbasidan).