Fargʻona Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti Kimyo kafedrasi 19. 54 —guruh talabasi

Yechish. Bog’ qutbliligi dipol elektr momenti p bilan xarakterlanadi: p = Ql,

bu yerda Q – elektron zaryadi (1,602ꞏ10-19 Kl); l – dipol uzunligi, m. Bundan:

l = p/Q = 5,4ꞏ10-30/1,602ꞏ10-19 = 3,37ꞏ10-11 m

2- masala. Agar HI molekulasi dipol elektr momenti (pamal) 1,3ꞏ10-30 Klꞏm, H – I bog’ uzunligi esa 1,61ꞏ10-10 m ga teng bo’lsa, kovalent bog’ni hosil qiluvchi vodorod va iod atomlarining effektiv zaryadlarini aniqlang.

Yechish. Qutbli kovalent bog’ hosil qiluvchi atomlarning effektiv zaryadlari

quyidagi nisbatdan foydalanib topiladi: δ = pamal/pion , bu yerda δ – atomning effektiv zaryadi; pion – molekula elektr dipol momenti qiymati (ionga nisbatan elektron zaryadi orqali nazariy topiladigan qiymat); pamal – molekula elektr dipol momentining amaliy aniqlamgan qiymati. HI molekulasi uchun pion ni hisoblaymiz: pion = Ql = 1,602ꞏ10-19 ꞏ 1,61ꞏ10-10 = 2,6ꞏ10-

29 Klꞏm. Molekulada H va I atomlari effektiv zaryadlarini topsak:pamal/pion=1,3ꞏ10-30/2,6ꞏ10-