Фарғона политехника институти

14-расм. Полиметилметакрилатни пармалаш учун махсус 
конструкцияли парма. 

---

24 
1.2.4. Полистирол 
Полистирол – пармалаш қийин кечадиган материаллардан бири. 
Полистиролни совитишсиз пармалашда узлуксиз қиринди ҳосил бўлади. 
Ўтишнинг кам қийматларида қиринди эрийди, елимлиги ортади ва пармага 
ѐпишиб қолади. Катта ўтишларда қириндиузлуксиз ва сприалсимон бўлади. 
Совитувчи суюқлик қўлланилганда узлуксиз ва ѐпишқоқ бўлмаган қиринди пайдо 
бўлади. Парма чиқишида пармаланган тешик сирти сифати киришдагига нисбатан 
ѐмонроқ бўлади. Ўтишнинг кичик қийматларида эриш натижасида тешик 
конуссимон блиб қолади. Сиртларда эриган қириндилар таъсирида рисклар ҳосил 
бўлади. Ушбу қийинчиликлар совитувчи суюқликар қўлланилганда сезиларли 
даражада камаяди. Полистиролни пармалашда совитиш суюқлигини тўғри танлай 
билиш жуда муҳим, чунки нефть маҳсулотларидан фойдаланилганда 
пармалашдан сўнг кўпинча ѐриқлар пайдо бўлади. Юқорида кўрсатиб 
ўтилганларнинг энг муҳими қириндиларни самарали қайтариш ва пармалаш 
жараѐнида ҳосил бўладиган иссиқликдир. 
15-расм. Полистиролни совитишсиз пармалаш жараѐнида пармага 
ѐпишиб қолган қиринди. 
(s=0,05 мм/айл; n-2000 айл/дақ, ω=27°, 2φ=120°; d=8,1 мм) 

---

25 
Ўтишнинг ошиши ва парма айланиш тезлигининг камайиши билан 
айлантирувчи момент ва ўқ бўйлаб йўналган кучўсиб боради. Пармалаш вақти 
ўтиш кучланиши ва парма айланиш тезлигининг ошиши билан логарифмик 
боғланиш асосида камаяди. Полистиролни совитиш билан ва совитишсиз 
пармалашнинг мақбул кесиш меъѐрлари 16 ва 17 расмларда тасвирланган [1]. 
Полистиролни 
пармалаш 
учун 
мақбул 
меъѐрлар 
диапазони 
полиметилметакрилатникига нисбатан каттадир.