Фарғона политехника институти қурилиш» факультети ««бино ва иншоотлар қурилиши»

4. Лира дастури ёрдамида ясси рамани ҳисоблаш кетма-кетлиги
Лира дастури ёрдамида ясси рамани ҳисоблаш кетма-кетлиги қуйидагича амалга оширилади:
1. Янги масала яратилади;
2. Геометрик модель яратилади;
3. Тугунларда боғланишлар ўрнатилади;
4. Шарнирлар ўрнатилади;
5. Бикрликлар тури белгиланади ва ўрнатилади;
6. Ташқи юклар белгиланади;
7. Ҳисоб амалга оширилади;
8. Стандарт ва мнтеактив жадваллар шакллантирилади;
9. Ҳисобот шакллантирилади.

Маъруза №5
Боғланиш ва шарнирларни киритиш


Режа:
1. Боғланишлар, таянч турлари ва таянч реаксиялари
2. Шарнирлар
3. Лира дастурида шарнир ва боғланишларни киритиш
4. Конструксиялар таянч тугунларининг шарнир ва бикр тугунларини танлаш
1. Боғланишлар, таянч турлари ва таянч реаксиялари
Конструксиялар ташқи юкларни қабул қилиши учун улар қотирилган бўлиши керак. Амалиётда асосан тез-тез учраб турадиган таянчларга қуйидагилар киради: шарнирли қўзғалувчан, шарнирли қўзғалмас ва бикр маҳкамланган таянчлар (қистириб маҳкамланган, бикр). Тўсинларнинг таянчларида пайдо бўладиган реаксия кучлари ва уларнинг конструктив хусусиятларини кўриб чиқамиз.
Қўзғалувчан шарнирли таянч конструксияларнинг таянчларида горизонтал йўналишда кўчишга ва ўқ атрофида айланма ҳаракатга келиш имкони мавжуд бўлиб, ҳаракати бир томонлама чекланган бўлади. Конструксияни бундай ҳаракатини шарнир ёрдамида амалга оширилади.
Қўзғалмас шарнирли таянч бундай таянчларда фақат ҳаракат ўқ бўйича айланма ҳаракатга имконият мавжуд бўлиб, горизонтал ва вертикал йўналишларда ҳаракатлар чекланган бўлади.
Бикр маҳкамланган таянч бундай таянчларда ҳаракат барча томонлар бўйича чекланган бўлиб, горизонтал, вертикал йўналишларда боғловчи таянч реаксия кучлари, ва ўқ атрофида эгувчи момент пайдо бўлади.
Бикр таянс учта шҳйўналиш бйича ҳаракати чекланган таянчга эквивалент бўлиб, амалиётда бундай кўринишда ҳам учраши мумкин.
Конструксияларнинг таянчлардаги чекланган ҳаракат йўналишлари боғловчи реаксия кучлари ёрдамида схемаларда ташкил қилувчи таянч реаксия кучлари сони билан тасвирланади.