Фаоллик фазилатларини шакллантириш усуллари очиб берилган

Танбеҳ бериш
- энг муҳим жазо чораси. Ўқитувчи ўқувчига юзма-юз туриб танбеҳ 
беради, буни кундалигига ёзиб қўйиш мумкин. 
Огоҳлантириш
- содир этилиши мумкин бўлган муайян хатти-ҳаракатларнинг олдини 
олиш мақсадида қўлланилади. 
Ҳайфсан бериш
- ўқувчининг маълум хатти-ҳаракатларини қатъий чоралар асосида 
баҳолаш. Агар танбеҳ ва огоҳлантириш кутилган натижани бермаса, ўқувчи белгиланган 
интизомни бузаверса, унинг айби қай даражада бўлиши ва интизомни қандай шароитда 
бузганлигини инобатга олиб унга ҳайфсан эълон қилиш мумкин. 
Уялтириш
- ўқувчининг маълум хатти-ҳаракатларига жамоа ёки унинг тарбияси учун 
масул бўлган субектлар (ота-оналар, васийлар, жамоатчилик вакиллари ва бошқалар) 
олдида баҳо бериш. Одамнинг энг нозик сезгиларидан бири уят, ор-номус ва шарм-
ҳаёдир. Одамда инсонда иззат-нафс, одамийлик қанча кучли бўлса, аввало, ўзини ҳурмат 
қилса, унда ор-номус, уят шунчалик кучли бўлади. Болаларни тарбиялашда шу ҳис-
туйғуларни эҳтиёткорлик билан ўстириш лозим, лекин ҳа деб уялтиравериш ва 
қизартиравериш ярамайди. Бундан оқилона ва ўз ўрнида фойдаланиш керак, шундагина 
ижобий натижага умид қилиш мумкин. 
Жазо пухта ўйлаб қўлланилиши лозим, аксинча, жаҳл устида жазолаш мумкин эмас. 
Жазолар якка характерда, яъни, биргина усулни қўллаш асосида бўлсин, ўқувчининг 
айбига мос, мувофиқ бўлиши, тез-тез қўлланилмаслиги, жазоланувчида жазонинг тўғри 
белгиланганлигига нисбатан шубҳа туғилмасин ва улар ўз айбларини сезсин. Жамоада 
муҳокама қилиш ва жамоа томонидан қўллаб-қувватланган жазо берилса, унинг таъсир 
кучи янада ошади. Барча ҳолатларда ҳам жазо тарбияланувчининг жисмоний ва руҳий 
азоб-уқибатларга солмаслиги, уни таҳқирламаслиги, шаънини ерга урмаслиги керак. 
 
2. Тарбияни ташкил этиш шакллари. 
Т
арбия мақсади ва вазифаларини амалга ошириш учун тарбия жараёнининг 
хусусиятларини англаб олиш муҳим аҳамиятга эга. Тарбия жараёни ўзига хос 
хусусиятларга эга. Унинг муҳим хусусияти 
аниқ мақсадга 
йўналтирилганлигидир. 
Замонавий талқинда тарбия жараёни ўқитувчи ва ўқувчи (тарбиячи ва тарбияланувчи)лар 
ўртасида ташкил этилувчи ҳамда