Fanni o‘qitishdan maqsad fitots noz yoki o‘simliklar jamoasi, fitots noz

GEOBOTANIK TASVIR VARAQASI VA UNI TO‘LDIRISH USULLARI.
FITOTSENOZ FIZIONOMIYASINI O‘RGANISH USULLARI
Dars o‘quv m qs di:
geobatanik izlanishlar haqida ma’lumot be-rish,
na’muna maydonchalarini ajratish va ularni tasniflash usullarini o‘rganish.
 Ko‘rgazmali qurollar
: rasm-chizmalar,
rbariy papkasi, qog‘ozlar, rul tka,
chiz-gich, t sha va pichoq, b gona o‘t o‘simliklar aniqlagichlari
Kompyuter texnologiyalaridan foydalanish
: elektron darslik matni,
animatsiyalar bilan dars o‘tish.
Darsning asosiy maqsadi:
o‘quv amaliy ishning asosiy maqsadla-ridan biri
obotanik tasvir varaqalarini tuzish, fitotsenozning asosiy xu-susiyatlarini
xarakterlab b rishdir.
Asosiy o‘quv materiali qisqacha bayoni.
obataniq tasvir vara-qalarini
to‘ldirishdan oldin fitotsenozning yashash joyi sharoiti va hu-dudlarga bog‘liq
holda, tuzilishini va ularning taqsimlanishini o‘rganila-di. Chunki fitotsenoz katta
maydonlarda o‘rganiladi. Bu katta maydon o‘rganilib, namuna uchun maydon
lgilab olinadi. Namuna maydoni fi-totsenozning asosiy b lgilarini tasvirlab b ra
olishi k rak. Namuna may-donining o‘lchami va formasi, tasvirlash k rak bo‘lgan
assotsiyatsiya-ning xossa va o‘lchamlaridan k lib chiqadi. O‘rmonda bu maydon

---

94
1000; 500; 400 m
2
ni, o‘tloq va botqoqlarda 100; 4; 1 m
2
gacha bo‘ladi. May-
donlar kvadrat, to‘rtburchak formalarda yoki uzun l ntasimon-trans kt ko‘rinishda
o‘lchanadi.
Fitotsenozni o‘rganishda maxsus blankalardan foydalaniladi, unda yashash
joyining holati, fitotsenozning strukturasi va holati e’tiborga oli-nadi. Yashash
joyini tasvirlashda g ografik joylanishi, r ly fi, tuproq o‘rganiladi. G ografik
joylanishi shu yerga yaqin aholi punktiga nisba-tan qanday joylashgani va qaysi
yo‘nalishlarda tasvirlanayotgan fitotse-nozga borishi yoritiladi. R ly fini
o‘rganganda makror ly fni formalari (tekislik, t palik, past tekislik), so‘ngra
zor ly fni (yonbag‘ir yotqi-ziqlari, yonbag‘ir ekspozitsiyasi, d ngiz sathidan
balandligi, tik yon ba-g‘ir) o‘rganib chiqiladi. Undan k yin mikror ly f, uning
kichik forma-lari, t kshirilayotgan tajriba maydonchasining nomi ko‘rsatiladi
(ko‘ta-rilma, cho‘kma, to‘lqinsimon va boshqalar).