Fan/modul kodi

Markaziy bankning mustaqilligini aniqlovchi indekslar va ularning tavsifi 
Iqtisodiy adabiyotlarda Markaziy bankning mustaqilligi lushun-chasi turli 
iqtisodchi olimlar tomonidan turlicha talqin etilgan. 
Massachusets texnologiya universiteti professori Stenli Fisher-ning fikriga 
ko‘ ra, Markaziy bank mustaqilligining 2 turi mavjud: 
-
instrumentlarni tanlashdagi mustaqiilik; 
-
maqsadlarni tanlashdagi mustaqillik. 
V. Grilli 1991 yilda fanga Markaziy bankning siyosiy musta-qilligi 
tushunchasini kiritdi. Uning fikriga ko'ra, Markaziy bankning siyosiy mustaqilligi-

---

198 
bu Markaziy bank rahbariyatini tayinlash jarayo-nini hukumatdan mustaqilligidir. 
Ammo hozirgi davrda Markaziy bankning siyosiy mustaqilligi nafaqat 
Markaziy bank rahbariyatini tayinlash jarayonidagi mustaqil-likni, balki pul-kredit 
siyosatini amalga oshirishdagi mustaqillikni ham o'z ichiga oladi. 
Ko‘ pchilik iqtisodchi olimlar-(Maskiandaro, Tabellini, Tsuker-man, 
Eyffinger, Shennaev va boshq.) tomonidan Markaziy bankning iqtisodiy 
mustaqilligini mavjudligi e’ tirof etilgan. 
Markaziy bankning iqtisodiy mustaqilligi-bu Markaziy bank-ning o‘ z 
ixtiyoridagi mablagTar va instrumentlardan foydalanishda hukumatdan va davlat 
boshqaruv organlaridan mustaqilligidir. 
Markaziy bankning mustaqilligini belgilovchi indekslar: 

Tsukerman indeksi; 

GMT (Grilli, Maskiandaro va Tabellinilar omonidan asos solin-gan) indeksi; 

Eyffinger-Shaling indeksi. 
Tsukerman indeksi mustaqillikni tavsiflovchi 4 ta guruhga boTingan 16 ta 
ko'rsatkichlami o‘ zida mujassamlashtiradi. 
1.
Kadrlar siyosatini mustaqilligi; 
2.
Pul-kredit siyosatini ishlab chiqish; 
3.
Uning maqsadlari va davlat byudjetini moliyalashtirishni chega-ralash. 
Har bir 16 ta ko‘ rsatkich 0 dan 1 gacha belgilanishi mumkin. 
GMT indeksi 2 qismdan iborat boTib, MBning siyosiy va iqtisodiy 
mustaqilliligini belgilaydi. Har bir qism o‘ zida indekslami aks ettirib faqat 2 ta 
ko‘ rsatkich bilan belgilanadi. Hozirgi vaqtda GMT indeksi MBning 
mustaqililigini baholash uchun ko‘ plab ishlatilayotgan indeksdir, chunki uni 
hisoblash uchun etarli maTumotlami olish mumkin boTadi 
GMT indeksi bo ‘ yicha Markaziy bankning