Fanidan qisqacha konspekt

8.1.Mamlakatimizning eksportga yo’naltirilgan iqtisodiyotini 

rivojlantirishning asosiy yo’nalishlari 

 

  O’zbekiston Respublikasi eksportga yo’naltirilgan iqtisodiyotni rivojlantirish, 

shuningdek,  tashqi  iqtisodiy  faoliyat  sub’ektlarining  eksport  faoliyatini 

takomillashtirish iqtisodiy qayta qurishning hozirgi bosqichida muhim hisoblanadi. 

SHu bilan birga O’zbekiston oldida mamlakatning xom – ashyo tovarlari eksportiga 

qaramligini pasaytirish, import va eksport bozorlarini diversifikatsiya qilish hamda 

qo’shilgan qiymati yuqori bo’lgan tovarlar eksportini jadallashtirish kabi masalalar 

turibdi. 

  Bugungi kunda mamlakat eksportini rivojlantirishning asosiy muammolaridan 

biri importga nisbatan tarif va notarif protektsionizmning yuqori darjada 

mavjudligidir. Ayni vaqtda yuqori savdo to’siqlari nafaqat iste’mol tovarlarini 

(pirovardida foydalanish uchun tovarlarni) import qilishni, shu bilan birga ham 

eksportga, ham ichki bozorga yo’naltirilgan milliy ishlab chiqarishlarni rivojlantirish 

zarur bo’lgan oraliq tovarlar importini ham cheklab qo’yadi. Bundan tashqari, ichki 

bozorda tashqi raqobatni cheklash iqtisodiy resurslarni samarasiz taqsimlash uchun 

omil yaratadi. Natijada o’rta muddatli va uzoq muddatli istiqbolda importdan himoya 

qilingan tarmoqlarning nisbatan raqobatbardoshlik qobiliyati pasayib ketadi. 

Xorijiy davlatlarda mamlakatimizda ishlab chiqarilayotgan, yoki ishlab 

chiqarishni yo’lga qo’yish mumkin bo’lgan mahsulotlarga bo’lgan talabni o’rganish, 

bunday tovarlar bozorlariga kirib borish va raqobat qilish strategiyasini ishlab chiqish 

eksport qilinayotgan tovarlar sonini va mamlakatlar geografiyasini kengaytirishga 

ijobiy ta’sir ko’rsatadi.  

Jahon  bozorlarida  korxonalarimiz  mahsulotlarining  raqobatbardoshligini 

ta’minlashda quyidagi chora-tadbirlarning amalga oshirilishi muhim ahamiyat kasb 

etadi: 

-  eksport qiluvchi korxonalarga mahsulot tayyorlash va sotish xarajatlarini 

kamaytirishda ko’maklashish; 

- ularni tashqi bozor kon’yunkturasidagi o’zgarishlar, istiqbolli bozorlar, 

raqobatchilar to’g’risida olib borilgan tadqiqotlar natijalari  bilan tanishtirish; 

- transport-kommunikatsiya tizimlarini rivojlantirish; 

- yangi transport yo’laklarini ochish orqali transport  xarajatlarini kamaytirish va 

h.k.