Fanidan o‘quv uslubiy majmua

XISOBOT UCHUN MA‘LUMOTLAR.
Pechning temperaturasi 700 С.
Namuna diametri d=40мм.
С_pr=3,14 kkal/м grad soat.
С _shomot =0,21 kkal/kg grad = 0,8 kkal/m grad soat.
shomot=1760 kg/m.
С_pulat=0,167 kkal/kg grad.
ISH BUYICHA XISOBOT.
1. Ishning kisqacha tavsifi.
2. Moslamaning printsipial sxemasi.
3. Sinov jadvali.
4. Tajriba ishlarining natijasi.
1-jadval

N№	Vaqt	Pechdagi xarorat	Qizdirilayotgan metall yuza xarorati	Qizdirilayotgan metall markaz xarorati
11
22

6 – TAJRIBA ISHI
ҲАВО ИСИТГИЧИНИНГ ИШЛАШИНИ ЎРГАНИШ
ISHDAN MAQSAD:
Kamerali pechlarini konstruktsiyasini o’rganishni amaliyotda aniqlash metodik sinov muvozanatlarini o’rganish va uning xizmat ko’rsatishdan tashkil topgan.
ISHNING BAJARILISH TARTIBI.
Ish bajarilish tartibi 3 bosqichda olib boriladi.
1- bosqich tayyorlov xulosasi: o’z o’rnida xamma elementlarni konstruktsiyasini laboratoriya dastgoxlarida o’rganish, o’lchovlarni tuzish balans uchun zarur bulgan xisob statyalarni aniqlashdan iborat.
Tayyorlov boskichi o’lchov asboblari tuzatishdan, ya‘ni o’lchanayotgan kattaliklar va ularning o’lchamlarini jamlash va yozish bilan tamomlanadi. Tugatilgan tayyorlov boskichlari o’kituvchi tomonidan tekshirib turiladi.
2- bosqich sinov balansini olib borish bilan tugatiladi. Sinov balansi tugashi bilan o’kituvchi nazorat jurnalini tekshiradi.
3-bosqich xisobotlarni xujjatlashtirish va dastlabki qiymatlarni ishlov berishni o’z ichiga oladi.

INDIVIDUAL XISOBOT QUYIDAGILARNI

O’Z ICHIGA OLADI.

1.To’ldirilgan nazorat jurnali.

2.O’qituvchi tomonidan ko’rsatilgan xisobotning xamma isitish pechlarining balansi xakida ma‘lumot.
3.Pechning ishlashining asosiy ko’rsatkichlarni xisoboti(K.P.d ning solishtirma issiqlik sarfi)
4.Ishdan olingan natijalarning taxlili (Analizi)
QURILMANING TUZILISHI.
Qurilma 1 tsilindr shaklli pechdan iborat, uzunligi 3700 mm yoruglikdagi diametri 920 mm. Oldi qismidagi tortsdan xavo o’tkazgich va purkagich o’rnatilgan. Qurilmada xavo o’tkazgich kuvurning mexanizm yordamida burilishi va purkagichni pechning uchi bo’ylab siljishi ko’zda tutilgan . Purkagich yoqilg’i bilan rezeruar orqali ta‘minlanib turiladi, ya‘ni mazutning kovushkokligini pasaytirib turish uchun elektr kizitgich bilan taminlangan. Elektr isitgik sigimining pastki qismida joylashgan: mazutni yuqori temperaturada 70 –80 s ushlab turish uchun ishlatiladi.
Mazut bosimini 20-25 atm gacha ko’taruvchi BG II-2 rusimli nasosga keltiriladi va boshkaruv krandan o’lchov uskunasidan so’ng qayishqoq boglanish orqali 2 – forsunkaga keltiriladi.
Mazutning bosimini va sarfini boshkarish uchun nasosdan chikishida uni xajmga quyuvchi quvur e‘tiborga olingan. Mazutni yoqish uchun kerak bo’ladigan xavo 8 voltmetr orqali beriladi. Voltmetr bilan oyna orasidagi xavo quviriga xavoni boshkaruvchi qurilma va aniqlovchi moslama o’rnatilgan. Bunda xavoning sarfini o’zgarishi o’rganiladi.
Qurilma va moslama issiqlik berish qobiliyati 10000 kkal/kg bo’lgan yoqilg’ini soatiga 50 kg yoqishga mo’ljallangan.
Stendda xaroratni bosimi yokilg’i va xavo sarfini o’lchovchi o’lchov asbobi o’rnatilgan.
Yoqilg’i sifatida issiqlik borish qobiliyati 10000 kkal/kg va nisbati 3/1 nisbatda bo’lagan mozut koidaisot aralashmasi yokilg’ining xaroratida pechning nuqtalaridagi tavsifi platinadan yasalgan termometr orqali aniqlanadi.
QURILMANI BOSHQARISH.
Ish 4/6 kishidan iborat talabalar brigadasi tamonidan bajariladi. Tajriba boshlanishdan avval brigada a‘zolari ish joylariga taqsimlanadi. Avval xar kishi joyida o’lchov asbobini ko’rsatishi 2-3 marotaba yozib olinadi. Shu bilan bir vaqtda ishni orta rejimiga o’tkaziladi.
Jurnalda tajribaning boshlanish vaqti va o’lchov asboblarining ko’rsatishi belgilanadi. Tajriba oxirigacha o’lchovlar xar 3-4 minutda amalga oshiriladi, gaz analizi uzliksiz bajariladi.
Muvozanat tajribasi quyidagi printsip bo’yicha olib boriladi: «Issiqlik kelishi», «Issiqlik sarfi».
Issiqlik kelishini bilish uchun yoqilg’ining issiqlik borish qobiliyati, uni sarfi, hamda havo sarfi va uni entalpiyasini bilish zarur. Issiqlikni sarfini aniqlash uchun quyidagilarni bilish zarur:

1. 
   Texnologik issiqlik.
   
2. 
   CHiqib ketayotgan gazlar bilan yo’kotilayotgan issiqlikni;
   
3. 
   To’liq yonmaslik oqibatida yo’qotilayotgan issiqlikni;
   
4. 
   Ochiq deraza orqali nurlanish oqibatida yo’qotilgan issiqlikni;
   
5. 
   Boshqa yo’qilayotgan issiqlikni.
   

SINOV MATERIALLARINI QAYTA ISHLASH.

O’qituvchining ko’rsatmasiga binoan qizish jarayoni uchun brigadaning xar bir a‘zosiga sinov materiallarni kayta ishlashni o’tkazadi.
Ish jarayonida o’lchangan qiymatlar metalning xaroratidan tashqari, o’rtalashtiriladi, o’rtacha qiymatlar jadvali tuziladi. So’ngra fazoviy ishchi issiqlik balansi va pech ishining asosiy ko’rsatgichlari aniqlanadi.
A. ISSIQLIKNING KELISHI.

1. 
   Yoqilg’ining ximik issiqligi
   

Q_кт=В·Q_к^с·
bu yerda: B – quruq gazning satxi, Q_n^C – yonilgan gaz issiqligi,  - issaklik jarayonini davomiyligi, soat.

2. 
   Yonilgining fizik issikligi
   

bu yerda С_ем- quruq gazni solishtirma issiqlik sigimi kkal/nm 30s gaz tarkibi va issiqlik kompaniti xisoblanadi.
Свn- suv bugining solishtirma issiqlik sigimi,
t_м – gazning xarorati, оС

3. 
   Xavoning fizik issiqligi
   

bu yerda V_v - xavoning sarfi, С_в- xavoning solishtirma issiqlik sigimi, -gorelka oldidagi xavoning xarorati
Xavo o’tkazuvchi ulchov diagrammasining xisoblash tavsifi quyidagicha :

bu yerda h_в – o’lchov diafragmasidagi bosimning tushishi, mm.sim.ust, Р_в – diafragma oldidagi absolyut xavo bosimi mm.sim.ust, Т_в – diafragma oldidagi xavo xarorati, ⁰ К
B. ISSIQLIK SARFI

1. 
   Maxsulotlarning texnologik issiqligi (isitilgan metallarning issiqlik ushlab turishi)
   

bu yerda t_m – berilgan temperaturada pulatning issiqlik ushlab turishi. Kkal/kg, G- isitilgan tayyor maxsulotning ogirligi.
CHikib ketuvchi gazlarning issiqlik ushlab turishi

bu yerda B - maxsulotlarning yonish xajmi nm³/nm³, V_or- maxsulotdagi suv buglarining yonish xajmi, nm³/nm³, V_вп-chiqib ketayotgan quruk gaz va suv buglarining urtacha solishtirma issiqlik xajmi kkal/nm^{3 0}С.
Quruq maxsulot yonish xajmi va suv bugining xajmi uglerod va vadarod balansi bo’yicha quyidagicha aniqlanadi:


Nam tuyingan xavo quyidagi formuladan xisoblanadi.

bu yerda: Б – barametrik bosim mm.sim.ust, Y – nam xavoning nisbiyligi, Р_to’y – tuyingan xavo, suv bugining partsial bosimi, ya‘ni , t=tatr.ur мм.сим.уст
Хавонинг солиштирма сарфи куйидагича

4. 
   To’liq yonmaslik jarayonida issiqlik yo’qolishi
   

Q=ВV_cr(30,2СО+25,7Н₂+85,6СН_п)·4,19

5. 
   Issiqlik nurlanishining ochiq ishchi pechi oynasi orqali yuqolishi
   

bu yerda: d – difragma koeffitsienti jadval orqali aniqlanishi, F- ochiq oyna maydoni, м², Т_г- pech xarorati, ⁰ К, Т_atr.o’r.- atrof muxit xarorati ⁰ К
Pechning ochiq oyna qismi diafragma balandligi koeffitsientga bog’liqligi.

Ochiq oyna qismining balandligi	50	60	70	80	90	100	125
diafragmalash koeffitsienti	0,513	0,528	0,544	0,576	0,591	0,63	0,65

Issiqlik balansi quyidagi jadvalga kiritiladi .

Tuyingan suv bug’ining bosimi.
Xarorati 0 оС
Bosim mm.sim.ust

Kamerali istish pechlarining fazoviy issiqlik balansining ishlash jadvali tuplami

Keluvchi balans statikasi	Kdj Jarayon	%	Statik sarfi	Kdj Ja-rayon	%
1. Yoqilg’ining ximik issikligi			1.Texnologik maxsulotning issikligi
2.Yoqilg’ining fizik issiqligi			2.Issiqliq nurlanishining ochik ishchi pechi oynasi orqali yuqolishi
3.Xavoning fizik issikligi			3.Chikib ketayotgan gaz- larning issiqlik yuqolishi
			4.Tulik yonmaganlikdan issiqlik yuqolishi
Umumiy xisob		100	5.Bog’liqsiz balon va x.k yuqolishlar .
			Jami		100

Ishchi kamera pechidagi issiqlik xajmi koeffitsienti va texnologik protses quyidagi ifoda orqali aniqlanadi:

Oxirgi ifoda quyidagichi belgilangan .

Q_oc=Q_n+Q_пр