Fanidan O‘quv metodik majmua

Jarohatlanish va kasb kasalliklarini o‘rganish usullari: 
1.
Statistikausuli.
Bu usul baxtsiz hodisalarning umumiy statistik hisobga olingan sanoat 
jarohatlanishi materiallarini tahlil qilishga asoslangan. 
1000


Т
Р
К
 
bunda P - ma’lum vaqt ichidagi jarohatlanganlar soni; T - shu vaqt ichida korxonada ishlagan ishchilar 
soni. 
Baxtsiz hodisaning og‘irlik koeffitsientini, ya’ni har bir jarohatlanishning o‘rtacha yo‘qotilgan ish 
kunlari hisobini ko‘rsatuvchi K ni qo‘yidagi formula bilan aniqlash mumkin. 
R
Р
К

bunda P-hamma baxtsiz hodisaga uchraganlar tomonidan yo‘qotilgan ish kunlari soni; R-shu davrda 
baxtsiz hodisaga uchraganlar soni.
Statistika usulini ikkiga bo‘lib karash qabul qilingan: guruh va topografik usullardir. 
Guruh usuli. Statistik usulning tarkibiy qismi hisoblanadi va baxtsiz hodisalarning bir xil sharoitlarda va 
ayrim belgilari bilan (masalan vaqti va sodir bo‘lgan joyi, baxtsiz hodisaning xusustiyatini va h.k.) guruh 
holida takrorlanishini aniqlash imkoniyatini beradi. 
2.Topografik usul.
Bu usul ham guruh usulining ko‘rinishlaridan biri bo‘lib, qo‘yidagi xollarda 
qo‘llaniladi: guruh usulida keltirilgan baxtsiz hodisalar haqidagi ma’lumotlarni har xil shartli belgilar bilan 
belgilab (masalan,H-I), ish uchastkalarining rejasida baxtsiz hodisa yuz byergan joylarga qo‘yib chiqiladi. Bu 

---

30 
usulda ma’lum ish uchastkalarida baxtsiz hodisalarning takrorlanishi haqida ko‘rgazmali ma’lumot olinadi. 
Har qanday statistik tekshirish kabi, bu usul bilan baxtsiz hodisalarni tahlil qilishda ham olingan 
material, asosan baxtsiz hodisa xaqida tuzilgan H-I formadagi akt har tomonlama o‘rganiladi. Aktda baxtsiz 
hodisa yuz byergan joy, jarohatlanish tavsifi, og‘irlik darajasi, voqea sutkaning qaysi vaqtida yuz byerganligi 
xaqidagi ma’lumotlar aks etadi.