Fanidan O‘quv metodik majmua

3.Bog‘lam qo‘yish turlari.
Tashqi qon ketishida birinchi yordam ko‘rsatish: 
• 
Jarohat siqiladi; 
• Shikastlangan qo‘l yoki oyoqni balandroq ko‘tariladi; 
• Jabrlanuvchini orqasi bilan yotqiziladi; 
• Bosib turuvchi bog‘lam qo‘yiladi; 
• Shokka qarshi chora qo‘llaniladi. 
• 
Arterial qon ketishida arteriyani barmoq bilan bosish uslubi arterial qon ketishini to‘xtatishning bir 
usulidir. Uni jarohatni bevosita bosish bilan birga qo‘llaniladi. Bu usulda birinchi yordam ko‘rsatayotgan 
odam o‘z qo‘li bilan arteriyani shikastlangan joydan yuqoriroqdan bosadi. Arteriyaning barmoq bilan 
bosiladigan nuqtalari ko‘p, lekin ikki asosiy: yelka va son arteriyalarini eslab qolish kerak. Bu ishni kamida 
o‘n minut davomida qilish zarur. Buning asosiy kamchiligi shundaki, yordam ko‘rsatayotgan odam bu vaqt 
ichida boshqa ish qila olmaydi.

Qo‘l-oyoqdagi nazorat qilib bo‘lmaydigan qon ketishida bog‘lam (jgut) qo‘yish arterial qon ketishini 
to‘la to‘xtatishning samarali usulidir. Quyida bog‘lam qo‘yish qoidalari keltirilgan: 

bog‘lam jarohatlangan joydan taxminan 5 sm yuqori qo‘yilishi kerak; 

shikastlangan qo‘l yoki oyoq bilan bog‘lam orasiga qatlam qo‘yiladi; 

bog‘lam sifatida bir necha bor taxlangan uchburchak bog‘ichga o‘xshash gazlamadan foydalanish 
mumkin, u qo‘l yoki oyoq atrofiga ikki marta o‘raladi. Arqon yoki chilvirdan foydalanish mumkin emas, 
chunki ular quyida joylashgan to‘qimani zararlantirishi mumkin. 
14.8-rasm. Bog‘lam qo’yish. 
 
• Bog‘lamni bir bor bog‘lab, bironta narsa (ruchka, qaychi, taxtacha)ni ustiga qo‘yib, uning ustidan yana 
bir bor bog‘lab qo‘yiladi, so‘ng qon oqishi to‘xtamagunicha aylantiriladi. Narsani ikki marta tugib mahkamlab 
qo‘yiladi;(12.19-rasm). 
• Bog‘lamni har 15-20 daqiqada bo‘shatib turiladi. Jgut qo‘yilgan vaqt va sana yozib qo‘yiladi.