Fanidan O’quv – uslubiy majmua

Sherdor madrasasi hovlisi. Hurmatli ekskursantlar! Siz bilan Sherdor

madrasasining ichki qismidamiz. Hovli o‘lchovi katta bo‘lib, sathi 37x37 metrni

tashkil etadi. Hovlining peshayvonidagi moviy sirsopol naqshlari foniga Sherdor

madrasasi haqidagi she’r oq harflar bilan yozilgan. Uning tarjimasi quyidagicha:

«Lashkarboshi, qo‘mondon, odil Yalangto‘sh! Garchi kamon o‘qidek balandlarga

ko‘tarilgan uning kamoloti bo‘lsa bu durlardan terilgan so‘zdir. U shunday

madrasa yaratadiki, yer bilan osmon qo‘shilishi birla ularning bo‘ysunish

157

timsolidir. Aql burgutining shiddatli va mohir qanotlarining parvozi, uning

cho‘qqilariga yillar ichra yeta olmas. Uning mamnun minoralar cho‘qqisiga

g‘aroyib fikrlar arqonida mohir darboz ham asrlar ichra chiqa olmas.

Peshtoqning kamonsimon arkini me’mor yaratganda, falaklar uni yangi oyga

o‘xshatib lol qoldirar. Garchi Yalangtush Bahodir uning asoschisi ekan, uning

asos sanalari Yalangtush Bahodir so‘zlaridan boshlanur». Haqiqatan ham,

Yalangtush Bahodir ismidagi harflarni o‘rniga to‘g‘ri keladigan raqamlarni

qo‘ysak, Sherdor madrasasi asos solingan hijriy 1028, melodiy 1619-yilni

ko‘ramiz.

Ulugbek madrasasi bilan taqqoslaganda Sherdor madrasasining hovlisidagi

g‘arb devorlari sirsopol qoplamalaridagi bezaklarida umuman yangicha mavzu

qo‘llanilgan. 200 yil davomidagi aynan Samarqand naqshinkor bezaklaridagi

o‘zgarishlarni farqlash oson. Naqshlarda ochiq sariq rang ko‘p ishlatilgan.

Ulug‘bek

madrasasida

ochiq

sariq

rang

deyarli

ishlatilmagan.

Sherdor

madrasasining ichki hovlisi katta - katta bo‘laklardan iborat marmar toshlar bilan

qoplangan. E’tibor qaratgan bo‘lsangiz tashqaridagi shovqin ichkariga ya’ni,

madrasaga hech qanday ta’sir o‘tkazmaydi. Ko‘rib turganingizdek, bino panjara

bilan to‘silgan bo‘lib, o‘sha paytlarda hamma madrasalarda dars davomida hamma

eshiklar berkitilib, tashqarida shovqin -so‘ron bo‘lib turgan bo‘lsada, ichkarida

faqat tinchlik muhiti saqlanishiga alohida e’tibor qaratilgan.

(Ekskursantlarga tomosha qilish va rasmga tushishlari uchun 2 daqiqa vaqt
beriladi. Savollarga javob beriladi).