Фанидан маъруза матни


-расм. Дарѐ суви миқдорининг йиллик ўзгариши



Download 6,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/174
Sana14.04.2022
Hajmi6,4 Mb.
#552665
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   174
Bog'liq
gidroenergetik qurilmalar

5.10-расм. Дарѐ суви миқдорининг йиллик ўзгариши. 
Эгри чизиқ ҳар қандай ординатаси t вақт ичидаги сув миқдорини беради – берилган дарѐ 
створига нисбатан, вақтлар фарқи эса 
(t
i
 – t
i-1
)
ординаталар фарқига тенг. 
Интеграл эгри чизиқнинг қуйидаги хоссалари мавжуд: бунда сув сарфи: 
dt
dW
Q
га тенг бўлиб, интеграл эгри чизиққа ўтказилган уринма ҳосил қилган бурчак тангенси орқали 
маълум масштабда шу графикдан топилиши мумкин. 
Сув сарфини топиш учун нур масштабдан фойдаланиш мумкин. Буни кўришда сув 
миқдори С
w
ва вақт C
t
масштаблари сон жиҳатдан ҳар хил қабул қилинади. 
Ўртача сув сарфи маълум бир оралиқ вақтда қуйидагича топилади: 
t
w
урт
C
C
tg
t
W
Q

Нур масштабни қуришда 0΄ нуқтадан горизонтал йўналишда 
Р
кесма, яъни масштаб бўйича 
аниқ вақт даврига тенг катталикни қўйилади. Сўнг 0 нуқтадан вертикал бўйича сув миқдорини 
жойлаштирилади, булар шу вақтда ҳар хил сув сарфларига 
Q
1
, Q
2
, …, Q
i
тенг бўлади (5.11-расм). 
Топилган нуқталарни қутб 0’ билан бирлаштириб, нур масштабни ҳосил қиламиз. Бундан 
кўринадики, максимал 
Q
интеграл эгри чизиқда эгилиш (С) нуқтасига тўғри келар экан. 
Агар интеграл эгри чизиқ бир неча йилга қурилган бўлса, координата боши билан эгри 
чизиқ охирги нуқтасини бирлаштириб, шу даврдаги сув сарфи ўртача қийматлар нурини ҳосил 
қиламиз, чунки йиғинди W бир неча йил учун шу даврга нисбатан 
Q
нинг кўп йиллик қийматини 
беради: 
t
w
C
C
tg
T
n
W
Q
0

бу ерда 
С
w
– сув миқдори масштаб коэффициенти; 
C
t
– вақт масштаб коэффициенти; 
Т
– 1 йилда 
секундлар сони; 
n
– кузатишлар йили сони. 
Қийшиқ бурчакли координатада 
t
t
dt
Q
W
0
тенглик кучини йўқотади, лекин нур масштаб 
қуриш мумкин. Бунинг учун масштаб бўйича 
W
i
=Q
i
 

t
ни ҳисоблаш керак (
t
-бир йил деб олинади) 
ва уни вертикал бўйича жойлаштирилади. Сўнг 
Q

= Q
ўрт
катталик қаршисида 1 йил вақт 
масштабига тенг горизонтал кесмага жойлаштирилади ва 0 – нур масштаби қутби топилади. Ундан 
кейин 0’ нуқта билан
Q
i
га тенг сарфлар (
Q
1
, Q
2
ва ҳ.к) туташтирилади. 
Интеграл эгри чизиқнинг (ИЭЧ) қуйи томонидаги бурчак 
i
га эътиборни қаратиш керак, 
чунки, бурчак 
0
>
i
; ҳар доим бурчак 
0
нуль сарфни аниқлайди.
ИЭЧ қуришда ўтган йиллардаги кузатиш натижалари ҳисобланиб, сув хўжалик 
ҳисобларида келгуси йиллардаги ўзгаришлар қаралади.
Агар сув омбори ҳисоби қаралаѐтган бўлса, унда буғланишга кетадиган сув йўқолишини 
эътиборга олиш керак. 
Оқим ҳажмидан бу йўқолиш ҳажмини олиб, сув хўжалик ҳисобларида тўғриланган ИЭЧдан 
фойдаланилади. 



Download 6,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   174




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish