Фанидан маъруза матни

Ҳаво электр узатиш линияси
(воздущная ЛЭП) – одатда изоляторлар ѐрдамида ѐғоч, 
металл ѐки темир-бетон таянчларга осилиб, ҳавода ўтказиладиган очиқ симли электр узатиш 
линияси. 
Ҳаво электр узатиш линиясининг асосий конструктив элементлари: сим, таянч, изолятор, 
яшин қайтаргич трослари, сим ва изоляторлар маҳкамланадиган арматура. Турлича кучланишдаги 
ҳаво электр узатиш линияси симдани ергача ва объектлар билан кесишиш масофаси («линия 
габарити») га кўра фарқланади. Ҳаво электр узатиш линиясининг конструктив тузилиши жойнинг 
иклим шароити, рельефи, ўзига хослиги ва бошқаларга боғлиқ. Ўта юқори ва ультра юқори 
кучланишли ҳаво электр узатиш линиялари, асосан, электр тожига йўқолишни камайтириш учун 
фазаларни 2 (ва ундан ортиқ) қисмларга бўлиб қурилади. 1 дан 750 кВ гача кучланишли 
линияларнинг симдан ергача оралиғи камида 7-9 м, узатадиган қуввати 0,1-2500 МВ А; таянчлар 
баландлиги 8-40 м; уларнинг оралиги эса 40-500 м бўлади. 
Юқори кучланишли электр энергиясини узатиш 
Ҳозирги пайтда 1000-1500 кВ кучланишли ўзгарувчан токларни узатишда содир бўладиган 
муаммоларни ҳал қилиш тўғрисида илмий-изланишлар олиб борилмоқда. Бу муаммоларга 
қуйидагилар мисол бўлади: 
- тожли (коронали) разрядлар ҳамда улар асосида содир бўладиган энергия йўқолиши; 
- электромагнит хатоликлар (радио ва телевизион алоқалар); 
- акустик шовқинлар; 
- озонланиш ва азот оксидининг ҳосил бўлиши; 

---

- коммутацион кучланишларнинг ошиб кетиши; 
- линиянинг эстетик кўриниши. 
35.2-расмда ҳар кил кучланишли электр токларини кабеллар ѐрдамида узатишда 
ишлатиладиган таянчларни ўлчамларининг қиѐслаш (таққослаш) кўриниши схемаси келтирилган. 
135 кВ кучланишли электр токини узатишда ишлатиладиган таянчларнинг узунлиги 25 метрни 
ташкил этади.
1500 кВ кучланишли электр токини узатишда эса 49 метрлик таянчлар ишлатилади.