Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

muassasalariga olib borish tadbirlaridan iborat. Bunda tibbiy hisobga olish varaqasi 
toidiriladi va yaradorlarni transport vositalari (temiryo’I, avtomobil, suv va havo 
yo’Ii) yordamida evakuatsiya qilinadi. Davolash muassasalariga keltirilgan 
saralangan jabrlanganlarga malakali va ixtisoslashgan tibbiy yordamlar ko’rsatiladi. 
Shunday qilib, shikastlangan o’choqda qolgan jabrlangan axoliga tibbiy yordamning 
hamma turlari: birinchi tibbiy yordam, birinchi shifokor yordami. malakali va 
ixtisoslashgan tibbiy yordami birin-ketin ko’rsatiladi. 
Birinchi tibbiy yordam.
 Shikastlangan o’choqlarda talafot olgan fuqarolarga shu 
joyning o’zida hayotiy ko’rsatkichlarga muvofiq ko’rsatiladigan birinchi tibbiy 
yordam tushuniladi. o’z vaqtida va to’g’ri ko’rsatilgan birinchi tibbiy yordam 
shikastlangan odamning hayotini saqlab qoladi va salbiy oqibatlar rivojining oldi 
olinadi. Albatta, bu yerda favqulodda vaziyatning shikastlovchi omillarini to’xtatish 
(suvdan olib chiqish, yonayotgan kiyimlarni o’chirish, yonayotgan, gazga to’lgan 
uylardan olib chiqish va boshqalar) choralarini ko’rgan xolda xatti-harakat qilish 
kerak. Talafot olgan kishini tibbiy ko’rikdan o’tkazishda shifokor quyidagi 
tartibdagi tekshiruvlarni o’tkazadi: 

og’iz bo’shlig’i va yuqori nafas yo’llarini tekshirish (ogizni begona narsalardan 
tozalash); nafas olish harakatlarini tekshirish (o’pkaga suno’iy nafas berish va 
yurakni bevosita uqalash);
- 
qon tomirlari butunligini aniqlash (qon tomirlaridan ohayotgan qonni to’xtatish, 
ayniqsa, arterial tomirlardan);

yurak-qon tomir tizimini tekshirish (tomir urishini): 

sezgi a’zolarini tekshirish; 

shikastlangan kishining nutqini tekshirish.