Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

ning shikastlanishi, to’qimalarning ezilishi kiradi. Suyaklaming shikastlanishida 
chiqiqlar eng ko’p uchraydi. 
Chiqiqiar deb -
bo’g’im ichidagi suyuq yuzalarining o’midan ko’chib qolishiga 
aytiladi. Bunda bo’g’im xaltasi yirtiladi, ba’zida paylar uzilib ketadi. Qo’l-oyoq 
bo’g’imlaridagi chiqiqlarning asosiy belgilari: bo’g’imning og’rib turishi, 
harakatlarning izdan chiqishi, bo’g’im shaklining o’zgarib qolishi, qo’l yoki oyoqning 
kalta tortib, majburiy bir xolatda turib qolishi kabi alomatlardir. Bo’g’inlardagi 
suyaklar chiqqan paytda qo’l yoki oyoq uni immobilizatsiya qilish yo’li bilan 

---

199 
tinchlantiriladi. 
Yirik bo’g’imlardan -
chanoq-son, tizza, yelka bo’g’imlari, 
shuningdek, 
umurtqalararo 
bo’g’imlardagi 
suyaklar 
chiqqan 
mahalda 
immobilizatsiya qilish bilan bir qatorda shikastlangan odamga birinchi tibbiy 
yordam sifatida og’riqni qoldiradigan dori yuborish ham tavsiya etiladi. Pastki jag’ 
bo’g’imi chiqig’ida pastki jag’ni mahkam ushlab turadigan qilib bog’lab qo’yiladi (q. 
6-rasm). Shikastlanishlar ichida lat yeyish ham ko’p uchraydi. Bu xolat koo’pincha 
musht, tayoq, tosh bilan urish. yiqilish, favqulodda xolatlar vaqtida tushgan 
narsalarning qattiq urilishi natijasida kelib chiqishi mumkin. 
Lat yegan odamga birinchi tibbiy yordam berish uchun
uni tinch qo’yish va 
og’riqni qoldirish uchun shikastlangan sohani yuqori qo’yish kerak hamda sovuq 
kompress buyuriladi (sovuq suvga botirilgan sochiq qo’yilib soo’ngra bintli bog’Iam 
bilan bog’lab qo’yiladi). 
 
Bosib qolish xolatlarida -