Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

miqdoriy ko’rsatkichlari zarur. Ammo miqdoriy ko’rsatkichlarni aniqlashda ular 
barqaror bo’lmaganligi sababli ayrim muammolar yuzaga keladi. Ular yonuvchi 
moddaning tabiati, uning agregat holati, oksidlovchi va yonuvchan moddaning 
konsentratsiyasi, harorat, issiqlik ajralishi va issiqlik olib ketilishi shartlariga va 
boshqalarga bog’liq bo’ladi. Aksariyat hollarda yonish xususiyatlariga hal etuvchi 
ta’sirni asosan fizik jarayon va hodisalar o’tkazadi: issiqlik va massa uzatish 
jarayonlari, yonuvchan ob’yektlarning fazoviy joylashuvi va geometriyasi, 
aerodinamik shart-sharoitlar, yondirish manbai energiyasi va uning ta’sir vaqti. 
Sanab o’tilgan, alangalanish va yonish ko’rsatkichlariga ta’sir o’tkazadigan shart-
sharoitlar yong’in xavfini baholashning ko’pgina uslublarining mavjudligiga sabab 
bo’ladi. 
Moddalarning yong’in xavfini qandaydir bitta ko’rsatkich bilan tavsiflab 
bo’lmaydi. Buning uchun yonish jarayoni rivojlanishining turli bosqichlaridagi 
moddalarning portlash va yonish xavfining ma’lum bir ko’rsatkichlarini hisobga 
olish zarur bo’ladi. Bu ko’rsatkichlarning soni, moddaning agregat holatiga ham 
bog’liqdir. 
Tashqi omillarning barcha o’zgarishlar va kombinatsiyalarini hisobga olish 
imkoni bo’lmaganligi sababli, hozirgi vaqtda qabul qilingan yong’in xavfi 
xususiyatlarini baholash tizimi aynan normal sharoitlar uchun aniqlanadigan 

---

110 
yonuvchi mahsulotlar, oksidlovchi muhit va yong’in o’chirish vositalari 
xususiyatlarini tavsiflovchi ko’rsatkichlar bo’yicha bir shaklga keltirilgan. Boshqa 
sharoitlarda masalan harorat, bosimning yuqoriligida yong’in xavfining aynan shu 
ko’rsatkichlari boshlang’ich shartlar bo’yicha berilgan eksperimental va hisob