Fanidan amaliy ishlarni


Mavzu: Foydali qazilma zahiralarini aniqlash



Download 1,11 Mb.
bet2/21
Sana08.06.2022
Hajmi1,11 Mb.
#642983
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   21
Bog'liq
Yangi amaliy mashg’ulotlar (KIA)-2020-21

Amaliy mashg’ulot №1

Mavzu: Foydali qazilma zahiralarini aniqlash

Ishning maqsadi: - talabalarga foydali qazilma zahira turlari va zahiralar haqida tushunchalar va boshlang’ich ma`lumotlar berish.


Shaxta maydoni chegarasidagi foydali qazilma zahiralari quyidagi turlardan iborat: geologik, balansva balansdan tashqari.
Har bir konda aniqlangan foydali qazilma miqdori geologik zahira deb ataladi.
Balans zahira deb - zamonaviy texnologiya taraqqiyoti darajasida iqtisodiy jihatdan qazib olish samarali bo`lgan umumiy miqdorning qismi tushuniladi.
Balandan tashqari zahira deganda - zamonaviy texnologiya taraqiyoti darajasida qazib olish iqtisodiy jihatdan samarasiz bo`lgan umumiy miqdorning tegishli qismi tushuniladi.
Foydali qazilma o`rganilish darajasi bo`yicha quyidagi toifalarga bo`linadi:

  1. Mujassam tekshirilgan – A, B va C1 toifalar.

  2. Hammasi baholangan – C2 toifa.

A” toifali zahirasi quyidagi talablarga javob berishi lozim

  • o`lchamlari belgilangan;

  • foydali qazilmaning tabiiy joylashish sharoiti va shakli aniqlangan;

  • foydali qazilma ichida joylashgan atrof kon jinslarining tarxi ajratilgan va belgilangan;

  • foydali qazilmaning ichki tuzilishi va tabiiy joylashish sharoiti belgilangan;

  • foydali qazilmaning sanoatga yaroqli turlari ajratilgan va belgilangan;

  • foydali qazilmaning tarxi belgilangan yoki lahmlar yordamida aniqlangan.

B” toifali zaxirasi “A” toifadagi zahiraga nisbatan kam darajada o`rganilgan va quyidagi talablarga javob berishi lozim:



  • foydali qazilmaning tabiiy joylashish sharoiti va shakli aniqlangan;

  • foydali qazilmaning ichki tuzilishi va tabiiy joylashish sharoiti belgilangan;

C1toifali zahirasi quyidagi talablarni qoniqtirishi lozim:



  • foydali qazilmaning o`lchami va shakli belgilangan;

  • foydali qazilmaning texnologik xususiyati sanoatga yaroqli deb baholash uchun etarli darajada o`rganilgan;

  • foydali qazilmaning tarxi aniqlangan yoki lahmlar yordamida aniqlangan.

C2 toifali zaxirasi quyidagi talablarga javob berishi lozim:

  • foydali qazilmaning o`lchamlari, shakli, ichki tuzilishi va tabiiy joylashish sharoiti o`rganilgan;

  • foydali qazilmaning xususiyatlari laboratoriya sharoitida aniqlangan;

  • geologik ma`llumotlarga asoslanib foydali qazilmaga yo`l ochish mumkinligi belgilangan.

Shaxta maydonining balansdagi zaxiralari quyidagi formula yordamida aniqlanadi.
tonna
Bu yerda :
-shaxta maydonining yotish chizig’i bo’yicha uzunligi , m.
Н - shaxta maydonining yotish chuqurligi bo’yicha uzunligi, m
- ruda zichligi, t/m3
- ruda qatlamlamlarining umumiy qalinligi ( ), m.
Sanoat zaxirasi quyidagicha aniqlanadi.

Bu yerda : - foydali qazilmani qazib olishdagi loyihaviy yo’qotilishlar miqdori, t.
Loyihaviy yo’qotilishlar quyidagi formuladan aniqlanadi:

Bu yerda Zo – umumshaxta yo’qotilishlari;
Zэ - Ekspluatatsion yo’qotilishlari;
Zг - geologik sharoitlarga boglik bo’lgan yo’qotilishlar;
Umum shaxta yo’qotilishlari saqlovchi va to’suvchi butunliklarda (целики) qoldiriluvchi zaxiralardan iborat bo’lib quyidagi formula bilan aniqlanadi:
,(t)
Bu yerda: to’suvchi butunliklar kengligi.
- saqlovchi butunliklarda qoldiriluvchi yo’qotilishlarni hisobga oluvchi koeffitsiyent. ;
Qazib olishga to’sqinlik qiluvchi geologik buzilishlarga bogliq bo’lgan yo’qotilishlar quyidagi formula bilan aniqlanadi:
, (t)
Bu yerda: K2 - geologik buzilishlar sonini va tavsifini hisobga oluvchi koeffitsiyent.
Ekspluatatsion yo’qotilishlar quyidagi formula bilan aniqlanadi.

Bu yerda: - ekspluatatsion yo’qotilishlar koeffisenti.
U yupqa qatlamlar uchun = 0,08 (M = 0,8 ÷ 2 m);

  • O’rtacha qalinlikdagi qatlamlar uchun = 0,12 (M = 2 ÷ 5 m);

  • Qalin nishab qatlamlar uchun = 0,15 (M = 5 ÷ 15 m);

  • Juda qalin va qiya qatlamlar uchun = 0,2 ga teng (M = 15 ÷ 60 m);

Sanoat zaxirasi va balans zahirlar orasidagi bog’liqlik, ya`ni qazib olishdagi yo`qotilishlar koeffitsienti aniqligi quyidagi formula yordamida tekshiriladi:




Download 1,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish