Fani bo’yicha O’quv-uslubiy majmua

Valyuta schyotini ochish va ulardagi mablag’lar hisobi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalar faqat milliy valyuta – so’mdan emas, balki har xil xorijiy valyutalardagi pul mablag’laridan foydalanmoqda va muomalalarni amalga oshirmoqda. SHu munosabat bilan valyuta boyliklari va muomalalari buxgalteriya hisobi ob’yektiga aylanmoqda.
Valyuta mablag’lari-bu xo’jalik yurituvchi sub’yektning xorijiy valyutalaridagi pul aktivlari va passivlaridir. Ular quyidagilarni qamrab oladi:
- chet el valyutasi, ya’ni boshqa davlatlarning banknot, xazinachilik bileti, tanga ko’rinishidagi pul belgisi bo’lib, muomalada qonuniy to’lov vositasi sifatida qatnashadi. CHet el davlatlarining schyotlardagi mablag’i, ularni pul birligi yoki xalqaro pul va hisob-kitob birligidir;
- chet el valyutasi - qimmatli qog’ozlar ko’rinishida ham bo’ladi. Bular - to’lov hujjatlari, cheklar, veksellar, akkreditivlar, fond qiymatliklari, aksiyalar, obligatsiyalar va boshqa chet el valyutasida ifodalangan qarz majburiyatlari;
- qimmatbaho metallar (oltin, kumush va boshqalar).
Valyuta muomalalarining buxgalteriya hisobi:

• 
  valyuta muomalalari korxona faoliyatining tashkil etuvchilari sifatida aks ettirilishini;
  
• 
  korxonaning haqiqiy valyuta ahvoli aniq aks ettirilishini;
  
• 
  valyuta bitimlarining qonuniyligi va maqsadga muvofiqligi, valyuta boyliklarining borligi, ularning bus-butun saqlanishi va to’g’ri foydalanilishi ustidan nazoratni ta’minlashi lozim.
  

Korxona valyuta schyotini O’zbekiston Respublikasining hududida istalgan vakolatli banklarda ochishi mumkin.


Pul mablag’laridan chet el valyutasining hisobi kassa kitobida 1- va 2-jurnal-orderlarda va shuningdek, 1- va 2-vedomostlarda so’m tengligida yuritiladi.
Valyuta schyotlaridan mablag’larni tegishli schyotga yozish O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki belgilagan tartibda olib boriladi.
Mamlakathududidavauningtashqarisidajoylashganbankdagixorijiyvalyutaschyotlaridagipulmablag’lariningharakativaholatito’g’risidaumumlashtirilganma’lumotquyidagischyotlardaamalgaoshiriladi:
5210-«Mamlakat ichidagi xorijiy valyuta schyotlari»
5220-«Xorijdagi valyuta schyotlari».
Korxonaning valyuta mablag’lari schyotlari debetida korxona valyuta schyotlariga mablag’larning tushumi, kredit tomonida esa ushbu mablag’larning chiqimi aks ettiriladi.

Buxgalteriya hisobida valyuta schyotlari bo’yicha muomalalar bank ko’chirmalari va ularga ilova qilingan pul-hisoblashish hujjatlari asosida olib boriladi. Korxona valyuta mablag’larining tahliliy hisobi xorijiy valyutada pul mablag’larini saqlash uchun bank muassasalarida ochilgan har bir schyot bo’yicha ochiladi.