Fan: Yong`in portlash xavfsizligi Mavzu: Suyultirilgan va yuqori bosimdagi gazlarni saqlash va tashish

Bosim ostida ishlaydigan idishlarga
qo’yiladigan asosiy talablar
Bunday idishlarni tayyorlashda va ishlatishda
Gosgortexnadzor tomonidan ishlab chikilgan
maxsus chegaralovchi koidalarga amal kilinishi
xavfsizlikning asosi xisoblanadi. Bu qoidalar quyidagi
portlash xavfi bilan belgilanadigan bosim ostida
ishlatiladigan idishlar va qurilmalar uchun ta`sis
qilingan:

---

1) 70 kPa (0,7 ati) dan ortik bosim ostida ishlatiladigan idishlar va zich yopiladigan
qurilmalar;
2) 50
o
S xaroratda 70 kPa dan ortik bosimga ega bo’lgan yoki shunday bosim yordamida
bo’shatilishi zarur bo’lgan suyultirilgan gaz bilan to’dirilgan bochka va sisternalar;
3) 70 kPa dan ortiq ishchi bosimga ega bo’lgan kisilgan, suyultirilgan va eritmalar
tarkibidan ajralib chiqayotgan gazlar saqlanadigan ballonlar;
4) Yuqori xaroratda issiq suv yoki bug tayyorlash uchun ishlatiladigan qozonlar (bosim
qanday bo’lishidan at`iy nazar);
5) Siqilgan gaz tayyorlash kompressorlari;
6) O’yuvchi bo’lmagan, zaxarsiz va portlashga xavfi bo’lmagan moddalarning tashqi
yuzasi 200
o
S, keltirilgan xajmi ( V, l) ni bosimga ko’paytmasi 1000 l . MPa dan ortiq
bo’lmagan bosim ostida ishlaydigan idishlarning yuqorida ko’rsatilgan xaroratda R x V
ko’rsatgichi 50 l x MPa dan ortiq bo’lgan idishlar O’zbekiston Respublikasi
Gosgortexnadzori organlari tomonidan ro’yxatga olinadi.
Idishlar ko’rinishi fayzli, ishlatishga qulay va mustaxkam, xavfsizligi to’la ta`minlangan
bo’lishi, ochib tozalash va ta`mirlash imkoniyatini berishi kerak. Muqim o’rnatilgan idishlar
"Elektr qurilmalarini o’rnatish qoidalari" asosida yerga ulangan bo’lishi kerak.

---

Suyultirilgan gazlarni saqlashda sig‘im idishlarni portlash xavfini oldini olish.
1. Sig‘im – idishlarni ishlatish, suyultirilgan neftli gazlarni saqlash va tashishda xavfsizlik qoidalariga
muvofiq amalga oshirilishi shart.
2. Harorat 15
0
S va undan yuqori holatdagi mahsulotlar bilan sig‘im –idishni to‘ldirishning maksimal
kattaligi 83% dan oshmasligi shart.
Mahsulotlarning
15
0
S dan past bo‘lgan haroratida, maksimal
to‘ldirish kattaligi quyidagi xisob-kitobda belgilanadi: propan gaz uchun-425 kg/m
3
, butan gazi uchun –
486 kg/m
3
.
3. Erkin otilib tushuvchi holatda mahsulotlarni quyish man etiladi.
4. Ta’mirdan so‘ng, birinchi to‘ldirilishda yoki apparatni ochgan holda ko‘rikdan o‘tkazishda, portlash xavfi
yuqori aralashmalar xosil bo‘lishini oldini oluvchi choralarni ko‘rish zarur.
5. Haydab olinadigan mahsulot harorati bug‘lar taranglisi sig‘im – idish (ishchi) uchun ruxsat etilgan
bosimdan oshadigan haroratdan yuqori bo‘lmasligi kerak.
6. Namuna olish, sig‘im – idishda mahsulotlarning maksimal bosimiga xisob – kitob qilingan namuna
olgichlarda amalga oshirilishi kerak.
7. Sig‘im – idishdan suvlarni tashlash shtuseri, muzlamaydigan klapan bilan jihozlangan bo‘lishi shart.
8. Sig‘im – idishlarda mahsulotlarni 45
0
S dan yuqori holatda qizdirish mumkin bo‘lgan joylarda, sig‘im –
idishni qizib ketishini oldini olish uchun choralar ko‘rilgan bo‘lishi shart.