Fan: umumiy kimyoviy texnologiya

Katalitik gidrotozalash (vodorod bosimi ostidagi jarayon) neft mahsulotlarini sifatini yaxshilash va barqarorligini oshirish uchun qo‘llaniladi. Gidrotozalash natijasida mahsulotning kokslanishi kamayadi, uning yorqinlashuvi sodir bo‘ladi. Jarayonni me’yorida gidrogenizatsiyalash reaktsiyasiga asoslanadi, buning natijasida S, N2 va O2 saqlagan organik birikmalari, H2S, NH3, H2O ga aylanadi, uglevodorodga aylanadi, olefinlar va aromatik uglevodorodlar esa qo‘shbog‘lar joyida to‘yinadi. Gidrotozalashning asosiy reakstiyasi oltingugurt organik birikmalarni destruktiv gidrirlash hisoblanadi, bunda S- S bog‘lanish uziladi va vodorod hosil bo‘ladigan bog‘larda qo‘shiladi.

• Katalitik gidrotozalash (vodorod bosimi ostidagi jarayon) neft mahsulotlarini sifatini yaxshilash va barqarorligini oshirish uchun qo‘llaniladi. Gidrotozalash natijasida mahsulotning kokslanishi kamayadi, uning yorqinlashuvi sodir bo‘ladi. Jarayonni me’yorida gidrogenizatsiyalash reaktsiyasiga asoslanadi, buning natijasida S, N2 va O2 saqlagan organik birikmalari, H2S, NH3, H2O ga aylanadi, uglevodorodga aylanadi, olefinlar va aromatik uglevodorodlar esa qo‘shbog‘lar joyida to‘yinadi. Gidrotozalashning asosiy reakstiyasi oltingugurt organik birikmalarni destruktiv gidrirlash hisoblanadi, bunda S- S bog‘lanish uziladi va vodorod hosil bo‘ladigan bog‘larda qo‘shiladi.

Merkaptanlar darhol CnH2n+2 uglevodorodlari va H2Sga aylanadi.
Sulfidlar va disulfidlar merkaptanlarning hosil bo‘lishi orqali gidrirlanadi.
Boshqa geteroatomli birikmalarning gidrirlanishi quyidagi reakstiyalar bo‘yicha boradi:
Azot birikmalari
Kislorodli birikmalar
Olefinlar va aromatik birikmalar
Asosiy reaktsiyalar bilan bir vaqtda gidrotozalash jarayonida gidrokreking reaktsiyalari oqib o‘tishi mumkin. Yuqori molekulali birikmalarning parchalanishi, alkanlar va sikloalkanlar izomerizatsiyasi va boshqalar
Bu yonaki reaktsiyalar engil fraktsiyalarining olinishiga va vodorodning sarflanishiga, natijada maqsadli mahsulot chiqishining pasayishiga va vodorodning portsial bosimi pasayishiga olib keladi. Shuning uchun gidrotozalash sharoitlari shunday tanlanadiki, oltingugurtli, kislorodli va azotli birikmalarning destruktiv gidrirlanishi reaktsiyalarini rivojlantirish ustunligi ta’minlanadi.