Fan tarixi


Mirzo Ulug'bekning “Ziji jadidi Kuragoniy” asari



Download 463,21 Kb.
bet30/37
Sana12.01.2022
Hajmi463,21 Kb.
#353588
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   37
Bog'liq
maruza matni lotincha

Mirzo Ulug'bekning “Ziji jadidi Kuragoniy” asari

Samarqand munajjimlari va ularning g'amxo'r, mohir yetakchisi bo'lgan Mirzo Ulug'bek falakiyot fanining taraqqiyotga salmoqli hissa qo'shdi. Uning “Ziji jadidi Kuragoniy” asari astronomiya ilmi tarixida alohida o'rin tutadi va u o'rta asr falakiyot fanining durdonasi hisoblanadi.

“Ziji jadidi Kuragoniy” avvalambor Mirzo Ulug'bek bosh qosh bo'lgan Samarqand rasadxonasining ko'p yillik mehnati samarasi Sharq klassik astronomiyasining nazariy va amaliy masalalarini o'zida mujassamlashtirgan, uni yangi dalilu-isbotlar bilan boyitgan shoh asardir.

“Ziji jadidi Kuragoniy” asosan ikki qismdan: katta muqaddima va 1018 ta sobita yulduzlarning o'rni va holati aniqlab berilgan jadvallardan iborat. Muqaddimaning o'zi to'rtta mustaqil qismga bo'lingan. Ular:



Birinchi qismi yetti bobdan iborat. “Tarix, ya'ni xronologiyaning ma'rifati” deb nomlanadi. Astronomiyaning muhim poydevorlaridan hisoblangan sana yoki yil hisobi, boshqacha so'z bilan aytganda yunonlar, arablar, eronliklar hamda uyg'urlar qabul qilgan yil hisoblash usullari, ularning milliy bayramlari, shuningdek bu sanalarni kelib chiqishi masalalari bayon etiladi.

Ikkinchi qismi “Vaqtlar va unga taalluqli narsalar” deb nomlangan. Bu qism 22 bobdan iborat. Osmon burjlarining og'ishi, hatti-ustivonning chiqish o'rni, yulduzlarning chiqishi va botish joylari, nisfan-nahor soatining rasad o'rni bo'lmish Samarqand kengligi nisbati; Shusha, Kayravon, Urmiya, Naxichevvon, Bulg'or, Madonin, Bagdod, Basra, Kozerun, Istahr, Hamadon, Ray, Doigon, Badhiz, Saraxs, Marv, Balx, Buxoro, O'sh, Qashg'ar, Chin, Beshbaliq, Qoraqurum, Samarqand, Tabriz, Usrushona, Xo'jand, Axsikat, Shosh, Tibat, Kashmir kabi shaharlarning (hammasi bo'lib 638 ta joy) koordinatalari, yetti iqlim va uning ma'rifati singari masalalar haqida gap ketadi.

Uchinchi qismi 13 bobni o'z ichiga oladi va “Yulduzlarning ravshanligi va o'rni” deb ataladi. Unda Yulduz va sayyoralarning quyosh atrofidagi haraqati zo'r bilim va mahorat bilan sharhlanadi.


Download 463,21 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish