Fan Tarixdan hikoyalar I. Mavzu

DARSNING BOSQICHLARI

T.r.	Bosqichlar	Mazmuni	Uslublar	Vaqti
I.	Tashkiliy Ishlar	Salomlashuv. Tiglovchilarni darsga qatnashishlarini aniqlash	og‘zaki muloqot	3 daqiqa
II.	Dars mazmunini tushuntirish	Turli ma’lumotlardan tarkib topgan taqdimot vositasida yangi mavzuni tushuntirish.	tasviriy vositalarni qo‘llash, O‘quv taqdimoti.	25 daqiqa
III.	O‘rganilgan mavzuni musta’kamlash	Mavzu bo‘yicha tiglovchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarini aniqlash va ularni yanada rivojlantirish.	Amaliy mashg‘ulotlar orqali mavzu mustahkamlanadi	12 daqiqa
IV.	Dars yakunlarini chiqarish	Fikr almashinuvini o‘tkazish, tiglovchilarni baholash.	O‘quv sikli orqali mavzu mustahkamlanadi.	5 daqiqa

O‘quv mashg‘ulotining borishi
I. Tashkiliy qism (2 daqiqa).

Dars salomlashish bilan boshlandi.

Tiglovchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorgarligi tekshiriladi.

Tiglovchilar guruhlarga bo‘linib, guruh nomlari yozildi va taoriflandi.

Baholash mezonlari bilan tanishtirildi. “ Ofarin “, “ Barakallo “, “Barakat qil” so‘zlari yozilgan shakllar.

B aholash mezonlari. “ Ofarin “, “ Barakallo “, “Harakat qil” so‘zlari yozilgan shakllar.

O`tilgan mavzuni so`rab o`quvchilar baholanadi.

IX.Yangi mavzu bayoni

Urushning sabablari. Urashlaming hammasi dahshatli. Ammo ulaming ichidaeng dahshadisijahonurushlari bolgan. ChunJki buurushlarda dunyoning ko‘p davladari ishtirok etishgan. Binobarin, qirg‘in va vayronagarchilik, xalqlar boshiga tnshadigan azob-uqubadar ham shunchalik ko‘p bolgan. Insoniyat bugungi kungachaikkitajahon urushini boshidan kechirgan. Ulaming birinchisi 1914-yilda boshlanib, 1918-yilda tugagan. Qudratli davlatlar 1914-yilgacha dunyoning kuchsiz davladari hududlarini bosib olib ularni o‘z mustamlakalariga aylantirgan edilar. Angliya, Fransiya va podsho Rossiyasi dunyoning eng yirik mustamlakachi davladari bo‘lishgan.

Boshqa davlatlar hududlarini zo'rlik yo'li bilan bosib olgan davlatlar mustamlakachi davlatlar deyiladi.

Germaniya, Avstriya-Vengriya va Italiyaning mustamlakalari esa kamroq edi. Germaniya buni bahona qilib dunyoni qayta bolishni talab eta boshlagan.

Avstriya-Vengriya da’vo qilayotgan hududlar asosan podsho Rossiyasi ta’ sirida edi. Italiya da’ vo qilayotgan hududlar esa Fransiya ixtiyorida edi. Shu­ning uchun ham ular Germaniyani qo‘llab-quvvatlay boshlaganlar. Tabiiyki, Angliya, Fransiya va podsho Rossiyasi Germaniya talablarini rad etishgan. Nadjada Yevropaning qudratli davlatlari o‘rtasidagi ziddiyatlar tobora chuqurlasha boshlagan. Bu ziddiyatlar oxir-oqibatdaularni bir-biriga dushman borgan ikkita ittifoqqa bo‘lib yuborgan. Germaniya, Avstriya-Vengriya va Italiyani birlashtirgan birinchi ittifoq «Uchlar ittifoqi» deb atalgan. Angliya, Fransiya va podsho Rossiyasini birlashtirgan ikkinchi ittifoq esa «Antanta» deb atalgan. «Uchlar ittifoqi» va «Antanta» o'rtasida dunyoni qaytadan bo'lib olishga urinish - Birinchi jahon urushining asosiy sababi bo'ldi.

Urushning boshlanishi va uning natijalari. Birinchi jahon urushi Avstriya- Vengriyaning Serbiyaga hujum qilishi bilan boshlanib ketdi. Bunga javoban podsho Rossiyasi Avstriya-Vengriyaga urush e’lon qilgan. Germaniya esa podsho

Rossiyasi va Fransiyaga, Angliya esa Germaniyaga urush e’lon qilgan. Shu tariqa Yevropani Birinchi jahon urushi alangasi qamrab olgan. Urush bora- bora dunyoning 34 davlatini o‘z domiga tortgan.

Urush boshlangach «Antanta» katta va’dalar evaziga Italiyani o‘z tomoniga og‘dirib olishga erishdi.

Birinchi jahon urashida mutlaqo yangi qurollar—suvosti kemasi, xlorli gaz va tanklar qollanildi. Germaniya suvosti kemalari hatto savdo hamda yo'lovchi tashuvchi kemalarga ham hujum qilgan. Shulardan biri «Luzitaniya» yo'lovchi tashuvchi kemasi edi. Kemada 2000 dan oitiq yolovchi bo‘lgan. Hujum oqibatida ularning ko'pchiligi halok bo‘lgan.

Birinchi jahon urushi 1918-yilda Germaniyaning taslim bo‘lishi bilan nihoyasiga yetdi. Ungachauning ittifoqchilari ham taslim bo‘lgan edi. Shu tariqa urush Germaniya vauning ittifoqchilari maglubiyati bilan tugadi. Bu maglubiyat oqibatida Germaniya, Avstriya-Vengriya va Turkiya imperiyalari parchalandi. Germaniyadaimperatortaxtdanag'darildi vau chetelga qochib ketishgamajbur boldi. Angliya va Fransiya mag‘lublaming mustamlakalariga ega bo'lib oldilar. Biroq urush ularni zaiflashtirib ham qo'ydi.

Rossiyada esa uch yuz yildan ortiq davom etgan Romanovlar sulolasining hukmronligi 1917-yildabarhamtopdi.Hokimiyatnikommunistlar egalladi. 1917- yilga kelib urushgaqo‘shilgan AQSH urush qatnashchilariga qurol-yarog‘ sotish va katta miqdorlarda pul qarz berish evaziga ulkan boylik orttirdi. U hatto dunyoning eng yirik mustamlakachi davlati Angliyani ham qarzdor qilib qo‘ydiva dunyoning yetakchidavlatigaaylandi.

Urushning insoniyat uchun fojeali oqibatlari. To‘rt yildan ortiq davom etgan bu dahshatli urush dunyo xalqlariga juda katta fojealar keltirdi. Chunonchi, urushda 10 million kishi halok bo‘ldi. 20 million kishi esa yarador, mayib- majruh bo‘lib qoldi. Davlatlar juda katta miqdorda moddiy talafot ko‘rdilar. Bu talafot miqdori urushda qatnashgan davlatlar boyligining uchdan bir qismiga teng bo‘ldi.