Fan nomi: “Yosh anatomiya va Fiziologiya” Mavzu: “Puls chastotasi va qon bosimini aniqlash”

Fan nomi: “Yosh anatomiya va Fiziologiya”

Mavzu: “Puls chastotasi va qon bosimini aniqlash”
Bajardi: Abduqaxxorova Dilshoda
Guruh: PPS-102

Yurak 
odam va hayvonlarning qon aylanish sistemasidagi markaziy aʼzo, u doim bir xilda qisqarishi (sistola) tufayli qonni qon aylanish sistemasi boʻylab haydab beradi va uni venalar orqali qaytib kelishini hamda arterial qon tomirlardagi harakatini taʼminlaydi.
Yurakning qiyosiy morfologiyasi. Yurak qon tomirlari sistemasi toʻla rivojlangan hayvonlarda boʻladi. Tuban darajali hayvonlardan yomgʻir chuvalchangida Yurak vazifasini halqasimon tomirlar, daryo qisqichbaqasida yurak va yurak atrofidagi boʻshliq sinuslari bajaradi. Koʻpchilik mollyuskalar yuragi yaxshi rivojlangan, 2 boʻlmacha va qorinchadan iborat, u faol qisqarish xususiyatiga ega. Ularda Yurak tomon yoʻnalgan venoz qon yurak sinuslariga, soʻngra uning jabrasiga yoʻnaladi. U yerdan kislorodga boyib yurak oddi sinusiga tushadi va yurakka oʻtadi. Yurak qorinchasi qisqarishi natijasida qon hayvon tanasi boʻylab tarqaladi. Xordalilardan lansetniklarda yurak vazifasini qorin aortasi bajaradi
Chastota
Yurak urishi tezligi (HR, shuningdek, ritm chastotasi) - vaqt birligida yurak sistollari sonini o'lchash orqali olingan jismoniy miqdor. U an'anaviy ravishda birliklarda o'lchanadi: "daqiqada urishlar soni" (bpm), garchi SI ga muvofiq uni gertsda o'lchash kerak.Yurakning tezligi tibbiy va sport amaliyotida normal yurak ritmining fiziologik ko'rsatkichi sifatida qo'llaniladi va normal yurak ritmi va yurak ritmining turli xil buzilishlari (aritmiya) o'rtasidagi asosiy farq uchun muhim xususiyatdir.
Puls (lot. pulsus — turtki) — tomir urishi. Yurak qisqarishi natijasida qon tomirlarining ritmik tebranishi; kengayib, torayishi. Arterialvenoz va kapillyar Puls tafovut etiladi. Odatda, bilak arteriyasi Pulsii eng katta amaliy ahamiyatga ega.
Sogʻlom kishilarda Pulsning tezligi yurak qisqarishi tezligiga moye boʻlib, bir min.da 60—80 marta tomir urishiga teng . Yurakning bir min.da 90 mar-tadan ortiq qisqarishi taxikardiya, 60 martadan kam qisqarishi — bradikar-diya deb ataladi. Yurakning baʼzi kasalliklarida puls yurak qisqarishi tezligidan kam boʻlishi mumkin — Puls defitsita. Puls bolalarda kattalarga nisbatan ortiqroq, qiz bolalarda oʻgʻil bolalarga nisbatan birmuncha ortiqroq, tunda kunduziga nisbatan kamroq boʻladi.