Fan nomi: Elektr ta„minoti tizimining ishonchliligi Ma‘ruza mashg‘ulotini olib boradi

10.2. Elektr ta‘minoti tizimi holati ehtimolligini tahlil qilish usuli 
Bu usul yordamida tizim va uning elementlari holati bilan tizim holati ehtimoli 
orasidagi bog„liklikni hisobga olish mumkin. Tizimning ishonchlilik ko„rsatkichlari-
ga elementlarning o„tkazuvchanlik qobiliyati cheklanishlari ta‟siri (qizish toklari, 
kuchlanish yo„qotilishi va boshqalar) miqdorini baholash qisman elektr energiyani 
to„liq uzatilmaslikka ta„siri ham aniqlanadi. 
Tarmoqning mantiqiy funksiyalanishiga mos ravishda hisobiy elementlar 
ajratilib, tizimning har xil holati ishonchliligini ko„rsatkichlari hisoblanadi. Tizim-
ning real elementlari hisobiy guruhlarga birlashadi, ularning ishdan chiqishi barcha 
bir-biriga bog„langan elementlarni o„chirishga olib keladi. Odatda bunday guruhga 
sxemada avtomatik kommutatsiya apparatlari bilan ajratilmagan elementlar kiradi. 
Ishonchlilik nuqtai nazaridan bunday elementlar ketma-ket ulangan bo„lib qoladi. 
Real elementlarning ishonchlilik ko„rsatkichlari bo„yicha hisobiy guruhlarning 
ishonchlilik darajasi aniqlanadi. 

---

5 
Bitta va ikkita avariyaviy o„chirilgan elementlar bilan tizimning har xil holat-
lari tahlil qilinadi. Bitta avvaldan o„chirilishi kerak bo„lgan elementga boshqa 
elementning avariyaviy holati to„g„ri kelishi nazarda tutiladi. Kam o„chirilgan holat 
uchta va undan ortiq elementlarning o„chirilishi hisobga olinmaydi. 
Tizimning har bir holati uchun ishdan chiqishlar oqimi va avvaldan mo„ljal-
langan o„chirishlar parametrlari 
λ
ij
va uning ehtimoli 
Q
ij
aniqlanadi. 
Tizim va elementlarning ish rejimi hisoblanib ruxsat etilgan qiymatlari bilan 
solishtiriladi. So„ngra iste„molchilarga yetkazib berilgan energiya va tugunlarida 
rejimni ta„minlash uchun yoki quvvat chegaralanishidan kelib chiqadigan ziyonni 
kamaytirish uchun kerak bo„ladigan quvvat miqdori baholanadi. Uzatilmagan 
energiya tizimining barcha holatlaridagi uzatilmagan energiyaning yig„indisiga teng 
deb hisoblanadi. 
Tizim holati ehtimolini tahlil qilish usuli katta energetika tizimlari uchun 
asosiy usuldir. Ishonchlilikni baholashda bu usul tizimning har xil holatlarini aks 
ettira oladi. Lekin bu usulda hisoblash katta mehnatni talab qiladi, chunki har bir 
holat uchun quvvat oqimi taqsimotini hisoblash zarur. 
Yuklamaning har bir tuguniga nisbatan sxema ishonchliligi strukturasini baho-
lash ahamiyatliroq bo„lgani sababli ko„pincha ishonchlilikni hisoblashda element-
larning o„tkazuvchanlik qobiliyatini chegaralanishi e„tiborga olinmaydi. Bu holda 
ehtimollikni to„liq formulasi va murakkab sxemalarni strukturaviy tahlil qilishga 
asoslangan boshqa usullar qo„llaniladi.