«Amaliy dasturlar paketlari» atamasi turli murakkablikdagi va belgilanishdagi dasturlar majmuasiga nisbatan qo‘llaniladi. Dasturlar paketlarining borgan sari ko‘proq soni ishlab chiqilishi bilan dasturlar paketi ostida tushinish kerak bo‘lgan yangi ta’riflar paydo bo‘lgan. Zamonaviy qarashlarga ko‘ra, amaliy dasturlar paketlari - bu masalalarning belgilangan sinfini yechish uchun hamkorlikdagi dasturlarning majmuasidir. Amaliy dasturlar paketlari ham dasturlashda va ham ushbu amaliy dasturlar paketlarini qo‘llash bilan yechiladigan masalalar kiruvchi sohadagi belgilangan malakadagi foydalanuvchilarga mo‘ljallangan.
Amaliy dasturlar paketi
Amaliy dasturlar paketi (АDP, Software package) – dasturli paket, aniq predmet sohasining aniq sinf masalalarini yechish uchun mo’ljallangan o’zaro aloqador dasturlar mahmuasidan iborat. АDP funksional masalarni yechishning dasturiy uskunasi bo’lib xizmat qiladi va dasturiy mahsulotlarning eng ko’p sonli sinfidan iborat. Ushbu sinflarga turli predmet sohasiga tegishli bo’lgan axborotlarni qayta ishlashni bajaradigan mahsulotlar kiradi.
Amaliy dasturlar paketlarini tashkil qiluvchi dasturlarni birga bo‘la olishligi ularda o‘zaro foydalanish imkoniyatini, boshqaruvchi ma’lumotlar va axborot massivlaridan foydalaniladigan tuzilmalarning umumiyligini bildiradi. Bundan tashqari amaliy dasturlar paketlariga mustaqil dasturiy mahsulot sifatida, amaliy alohida turi sifatida qarash kerak.
Amaliy dasturlar paketlarini tashkil qiluvchi dasturlarni birga bo‘la olishligi ularda o‘zaro foydalanish imkoniyatini, boshqaruvchi ma’lumotlar va axborot massivlaridan foydalaniladigan tuzilmalarning umumiyligini bildiradi. Bundan tashqari amaliy dasturlar paketlariga mustaqil dasturiy mahsulot sifatida, amaliy alohida turi sifatida qarash kerak.
Amaliy dasturlar paketlarining quyidagi umumiy xususiyatlarini ajratish mumkin:
Paket bir necha dasturiy birliklardan iborat bo‘ladi
Paket masalalarning belgilangan sinfini yechish uchun mo‘ljallangan
O’z sinfi doirasida paket belgilangan universallikka ega, ya’ni ushbu sinfdagi barcha yoki deyarli barcha masalalarni yechishga imkon beradi
Paketda ko‘zda tutilganlardan aniq imkoniyatlarni tanlab olishga imkon beruvchi boshqaruv vositalari ko‘zda tutilgan. Paket qo‘llanishning aniq shartlarini sozlashga yo‘l qo‘yadi
Paket u yaratilgan tashkilot doirasida undan foydalanish imkoniyatlarini hisobga olish bilan ishlab chiqilgan va dasturiy mahsulotga umumiy talablarni qanoatlantiradi
Vazifaviy belgilanishga ko‘ra OT imkoniyatlarini kengaytiruvchi amaliy dasturlar paketlari ajratiladi, masalan, ko‘p foydalanuvchili tizimlarni ko‘rish, uzoqlashtirilgan abonentlar bilan ishlash, fayllarning maxsus tashkil qilinishini amalga oshirish, OT bilan ishlashni soddalashtirish va h.k uchun.
АDPlarini ikki turga: statik (S-paketlar) va dinamik (D-paketlar)ga ajratish mumkin. S-paket holatida dastlab amaliy dasturlarni tuzish amalga oshadi (paket-konstruktor yoki K-paket ishlaydi), so’ngta hisob-kitob qilinadi (paket-hisoblagich yoki V-paket), shundan so’ng grafik paket (G-paket) olingan ma’lumotlarni vizuallashni bajaradi. V-paket va G-paketlarning ishlari parallel amalga oshishi mumkin. Amaliyotda S-paketlar D-paketlarga qaraganda kengroq tarqalgan.
АDPlarini ikki turga: statik (S-paketlar) va dinamik (D-paketlar)ga ajratish mumkin. S-paket holatida dastlab amaliy dasturlarni tuzish amalga oshadi (paket-konstruktor yoki K-paket ishlaydi), so’ngta hisob-kitob qilinadi (paket-hisoblagich yoki V-paket), shundan so’ng grafik paket (G-paket) olingan ma’lumotlarni vizuallashni bajaradi. V-paket va G-paketlarning ishlari parallel amalga oshishi mumkin. Amaliyotda S-paketlar D-paketlarga qaraganda kengroq tarqalgan.
Foydalanuvchilarning amaliy masalalarini yechish uchun mo‘ljallangan paketlar orasida uslubiy-mo‘ljallangan va muammoviy-mo‘ljallangan paketlarni ajratish mumkin. Uslubiy mo‘ljallangan paket foydalanuvchining masalasini paketda ko‘zda tutilgan bir necha usullardan biri bilan yechishga mo‘ljallangan, buning ustiga usul yoki foydalanuvchi tomonidan belgilaniladi, yoki kiruvchi ma’lumotlarning tahlili asosida avtomatik tanlanadi. Bunday paketga - qavariqli dasturlashni yo jarima vazifalari usuli bilan yoki ehtimol bo’lgan yo‘nalishlar usullarining variantlaridan biri bilan yechishga imkon beruvchi matematik dasturlash paketi misol bo‘ladi.
Foydalanuvchilarning amaliy masalalarini yechish uchun mo‘ljallangan paketlar orasida uslubiy-mo‘ljallangan va muammoviy-mo‘ljallangan paketlarni ajratish mumkin. Uslubiy mo‘ljallangan paket foydalanuvchining masalasini paketda ko‘zda tutilgan bir necha usullardan biri bilan yechishga mo‘ljallangan, buning ustiga usul yoki foydalanuvchi tomonidan belgilaniladi, yoki kiruvchi ma’lumotlarning tahlili asosida avtomatik tanlanadi. Bunday paketga - qavariqli dasturlashni yo jarima vazifalari usuli bilan yoki ehtimol bo’lgan yo‘nalishlar usullarining variantlaridan biri bilan yechishga imkon beruvchi matematik dasturlash paketi misol bo‘ladi.
