Фан буйича билим,куникма ва малакага куйиладиган талаблар

7.1–rasm. Bernulli tenglamasini keltirib chiqarishga doir chizma.
7.2. Bernulli tenglamasining geometrik, energetik
va fizik mazmunlari
Bernulli tenglamasining har bir hadi o’zining geometrik va energetik mazmunlariga ega. Buni aniqlash uchun biror elementar oqimcha olib, uning 1-1, 2-2 va 3-3 kesimlarini ko’ramiz (7.2-rasm). Bu kesimlarning og’irlik markazi biror 0-0 tekislikdan z_1, z₂ va z₃ masofalarda bo’lsin. Bular qiyosiy tekislik 0-0 dan elementar oqimchaning geometrik balandliklarini ko’rsatadi. Endi olingan 1-1, 2-2 va 3-3 tekisliklar markazida p ezometr (to’g’ri shisha naycha) va uchi egilgan shisha naychalar o’rnatamiz. Bu holda p ezometrlarda suyuqlik kesimlar og’irlik markaziga nisbatan ma’lum balandliklarga ko’tariladi. Bu ko’tarilish gidrostatika qismida ko’rganimizdek kesimlarda


ga teng bo’ladi

h₁, h₂, h₃ lar pezometrik balandliklar deb ataladi. Odatda, pezometrlar yordamida trubalar va suyuqlik harakat qilayotgan boshqa idishlarda gidrodinamik bosim o`lchanadi.

7.2-rasm. Bernulli tenglamasining geometrik, energetik va fizik
mazmunlariga doir chizma

Uchi egilgan shisha naychalarda suyuqlik p ezometrlardagiga qaraganda balandroqqa ko’tariladi. Buning sababi shundaki, uchi egilgan shisha naychalarda uning egilgan uchi suyuqlik harakati yo’nalishida bo’lib, gidrodinamik bosimga qo’shimcha suyuqlik tezligiga bog’liq bo’lgan bosim paydo bo’ladi. Bunda suyuqlik zarrachalarining inertsiya kuchi qo’shimcha bosimga sabab bo’ladi. Uchi egilgan shisha naychalardagi balandlik quyidagilarga teng:

Pezometrlardagi suyuqlik balandligi bilan uchi egilgan shishalardagi balandlik farqi

larga teng bo’ladi va tezlik balandligi deyiladi.