Фан. Бухгалтерия ҳисобининг ахборот тизимлари Доц. Тулаев М. С

Фан. Бухгалтерия ҳисобининг ахборот тизимлари

Доц. Тулаев М.С.

Тошкент 2021

Тошкент давлат иқтисодиёт университети

1-МАВЗУ. ХЎЖАЛИК ЮРИТУВЧИ СУБЪEКТЛАРНИНГ БУХГАЛТEРИЯСИ. КОРХОНАЛАР ҲАҚИДА МАЪЛУМОТЛАРНИ КИРИТИШ

• 1-МАВЗУ. ХЎЖАЛИК ЮРИТУВЧИ СУБЪEКТЛАРНИНГ БУХГАЛТEРИЯСИ. КОРХОНАЛАР ҲАҚИДА МАЪЛУМОТЛАРНИ КИРИТИШ

Режа

• 1.1. Ўзбекистон Республикасида замонавий ахборот-коммуникация технологияларнинг янги авлодлари ва улардан иқтисодиёт соҳасида фойдаланиш имкониятлари.
• 1.2. Бошланғич ҳисоб ҳужжатлари электрон ҳужжат тарзида тузиш ва тақдим этиш.
• 1.3. Корхоналар ҳақида маълумотларни киритиш.
• 1.4. Контрагентлар ва уларга доир маълумотлари билан ишлаш.

• 1.1. Ўзбекистон Республикасида замонавий ахборот-коммуникация технологияларнинг янги авлодлари ва улардан иқтисодиёт соҳасида фойдаланиш имкониятлари.

Бухгалтерия ҳисобининг ахборот тизими ва уни компютерда ишлаб чиқишни ташкил қилишнинг анъанавий шакллари катта ўзгаришларга учраган.

• Янги усулларни эгаллашни ахборот тизимларини такомиллаштиришмай ва замонавий шахсий компьютерсиз тасаввур этиш мумкин эмас.
• Ҳар қандай иқтисодий объектни бошқариш фаолиятининг асосини мураккаб қурилишга эга бўлган ахборот тизимлари ташкил қилади, уларнинг таркиби, фаолият тури ва корхона, ташкилот, фирманинг кўламига боғлиқ.

Вазифавий тизимлар

Бошқарув вазифаларига анъанавий равишда ишлаб чиқишни тайёрлаш, ривожлантириш, моддий техник таъминот, сотиш (маркетинг), бухгалтерия ҳисобини олиб бориш ва бухгалтерия, фаолиятини амалга ошириш, тайёр маҳсулотларни сотиш ҳамда кадрлар масаласини ҳал килиш киради.
Компютерда ишлаб чиқиш назариясига биноан улар вазифавий тизимлар деб аталади.
Бошқарув жараёнларида бухгалтерия ҳисоби катта рол ўйнайди, бу ерда барча ахборотларнинг 60%га яқини жамланган.

Бухгалтерия ҳисобининг ахборот тизимлари анъанавий равишда вазифаларнинг қуйидаги мажмуаларини ўз ичига олади:

• асосий воситалар ҳисоби

• моддий бойликлар ҳисоби

• меҳнат ва иш ҳақи (маош) ҳисоби

• тайёр маҳсулотлар ҳисоби

• молиявий ҳисоб китоб операцияларининг ҳисоби

• ишлаб чиқариш харажатлари ҳисоби

• йиғма ҳисоб ва ҳисоботларни тузиш.

1.2. Бошланғич ҳисоб ҳужжатлари электрон ҳужжат тарзида тузиш ва тақдим этиш.

Операциялар амалга оширилганлигини қайд этувчи бошланғич ҳисоб ҳужжатлари ва уларни ўтказишга доир фармойишлар хўжалик операцияларининг бухгалтерия ҳисоби учун асос бўлади.
Хўжалик юритувчи субъектлар томонидан савдо ва сервис соҳасида олинадиган товарлар (ишлар, хизматлар) ҳақи банк корпоратив пластик карталаридан фойдаланган ҳолда тўланганида тўлов терминалларининг чеклари ҳам бошланғич ҳисоб ҳужжатлари деб тан олинади.

• Бошланғич ҳисоб ҳужжатлари хўжалик операциялари амалга оширилаётган пайтда ёки операциялар амалга ошириб бўлинганидан кейин тузилади.

• Ҳисобот даврига тегишли бўлган хўжалик операциялари, агар улар амалга оширилганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар олинмаган бўлса, тегишли бошланғич ҳужжат расмийлаштирилиб, бухгалтерия ҳисобида акс эттирилади.

Бошланғич ҳисоб ҳужжатларининг мажбурий реквизитлари қуйидагилардир:

• бухгалтерия ҳисоби субъектининг номи;

• ҳужжатнинг номи ва рақами, у тузилган сана ва жой;

• хўжалик операциясининг номи, мазмуни ва ўлчов бирликлари кўрсатилган миқдор ўлчови (натура ва пулда ифодаланган ҳолда);

• хўжалик операциясини бажарган шахсларнинг (шахснинг) идентификация қилиш учун зарур бўлган фамилияси ҳамда исми ва отаси исмининг бош ҳарфлари ёхуд бошқа реквизитлари кўрсатилган ҳолда лавозимлари номи ва имзолари.