Fan : Fizika Sinf

Ekzotermik reaktsiyalar –bu hosil bo'lgan zarrachalarning kinetik energiyasining ortishi shaklida energiya chiqishi bilan sodir bo'ladigan reaktsiyalardir.


Endotermik reaksiyalar-bu energiyaning yutilishi bilan sodir bo'ladi. Bunday holda, tushayotgan zarraning kinetik energiyasi ma'lum bir chegara qiymatidan katta bo'lishi kerak. Bunda uning energiyasi yadroviy transformatsiyani amalga oshirish uchun yetarli bo'ladi.

Video: https://bilimland.kz/ru/courses/physics-ru/kvantovaya-fizika/fizika-atomnogo-yadra/lesson/yadernye-reakczii-czepnaya-reakcziya

Video tarjimasi:
Yadroviy nurlanish kondentsator tomonidan hosil qilingan elektr maydondan o’tganda, biz bu nurlanish uchta nurdan tashkil topganiga guvoh bo’lamiz. Nurlardan biri o’zining yo’nalishini kondentsatorning manfiy plastinkasi tomon o’zgartiradi. Ikkinchi nur esa o’zining yo’nalishini kondentsatorning musbat plastinkasi tomon o’zgartiradi. Uchinchi nur o’zining yo’nalishini o’zgartirmay, yo’lida davom etadi. Bu nurlar alfa, beta va gamma nurlari deb ataluvchi yadroviy nurlarni ifodalaydi.


Yadro reaksiyasining energiya unumi
Yadro reaktsiyasining energiya unumi a + X → Y + b ni hisoblashda Eynshteynning ΔE = Δmc² formulasidan foydalaniladi:. Buning uchun yadro reaktsiyasini massa defektini hisoblaymiz:
Δm = (m_a + m_X) – (m_b + m_Y).
Massa va energiyaning o’zaro bog’lanish koeffitsiyenti ga teng ekanligini hisobga olgan holda, ga ega bo’lamiz.
Video: https://bilimland.kz/ru/courses/physics-ru/kvantovaya-fizika/fizika-atomnogo-yadra/lesson/yadernye-reakczii-czepnaya-reakcziya

Videoning tarjimasi: alfa nurlanish havoda juda qisqa, masalan, bir necha sm masofalarda tarqaladi va uning jismlarga singish hususiyati ham juda past darajada bo’lib, uning harakatini hatto oddiy qog’oz varog’i ham to’xtatib qoladi. Beta nurlanishning havoda tarqalish va jismlarga singish hususiyati alfa nurlanishga nisbatan yuqoriroq darajada bo’lib, uning harakatini yupqa alyuminiy plastinka ham to’xtata olmaydi. Gamma nurlanish havoda tarqalish va jismga singish hususiyati eng yuqori darajada bo’lgan radioaktiv nur hisoblanadi. Uning harakatini qalinligi bir necha o’nlab smdan iborat bo’lgan qo’rg’oshindan yasalgan to’siq to’xtata oladi.