Falsafiy qonunlar va kategoriyalar



Download 306,38 Kb.
Pdf ko'rish
bet19/22
Sana11.01.2022
Hajmi306,38 Kb.
#352115
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   22
Bog'liq
falsafiy qonunlar va kategoriyalar

Sabab  va  oqibat.

  Narsa  va  hodisalarning  ichki  birligi,  yaxlitligi  va  tarixiy-tadrijiy 

rivojlanish  tamoyiliga  ko‘ra,  ularning  mazmuni  va  shakli  o‘zgarib  turadi.  O‘z  navbatida,  har 

qanday  sistemaning  elementlari  o‘rtasidagi  strukturaviy  bog‘lanish  konkret  mazmunga  ega 

bo‘lib, unga mos mazmunlarda o‘z ifodasini topadi. Boshqacha qilib aytganda, mazmun va shakl 

o‘rtasidagi aloqadorlik, bog‘lanish, munosabatning xarakteri muayyan sababga asoslanadi. Ya'ni, 

narsa  va  hodisalarning  sistema  shaklida  namoyon  bo‘lishi,  muayyan  sabab  oqibatidir.  Demak, 

narsa va hodisalarning tadrijiy rivojlanishi sabab-oqibat munosabatlari tarzida namoyon bo‘ladi. 

Shunga ko‘ra, sabab - biror narsa va hodisa rivojlanish jarayonining oqibatidir. 

Sababning  mohiyati  avvalgi  hodisalarning  oqibati  sifatida  vujudga  kelayotgan  hodisalar 

uchun sababligidadir. Shunga ko‘ra, sababni bir vaqtning o‘zida oqibat tarzida qarash mumkin. 

Aniqroq  qilib  aytadigan  bo‘lsak,  har  qanday  oqibat  sabab  tarzida  namoyon  bo‘ladi.  Shu  bilan 

birga,  sababni  narsa  va  hodisalarning  rivojlanish  jarayonidagi  makon  va  zamondagi  davriy 

takrorlanishdan  farqlash  kerak.  Chunki,  sabab  mavjudlikning  genetik  bog‘lanishlarini, 

aloqadorliklarini ifodalashi  bilan birgalikda, ularning istiqbollarini ham  belgilab beradi.  Hyegel 

tili bilan aytganda, sabab-mohiyatning harakatdagi mavjudlik holatidir. Sabab falsafiy kategoriya 

sifatida quyidagi xususiyatlarga ega: 

1) uning  ob'ektiv  xarakteri  narsa  va  hodisalarning  ichki,  tarkibiy  elementlari 

munosabatlariga xos bo‘lib, mohiyatning real mavjudlik holatini ifodalaydi; 



 

17 


 

2) sababning  konkretligi  narsa-hodisalarning  xususiyatlaridan  kelib  chiqadi,  hamda  uning 

individualligini ta'minlaydi; 

3) sabab  umumiy  xarakterga  ega  bo‘lib,  hyech  qanday  narsa  va  hodisaning  rivojlanishi 

sababsiz sodir bo‘lmaydi; 

4) sabab zaruriy bo‘lib, muqarrar ravishda, muayyan oqibatlarni keltirib chiqaradi; 

5) sababning  uzluksizligi,  bir  tomondan,  turli  sabablarning  izchil  bog‘lanishlarini, 

munosabatlarini,  ikkinchi  tomondan,  har  bir  sababning  oqibat  tarzida  oldingi  sabab  bilan 

bog‘liqligini xarakterlaydi. 


Download 306,38 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish