Falsafiy kategoriyalar

Falsafiy kategoriyalar

Reja:

1. Falsafiy kategoriyalar  haqida umumiy tushuncha .

2. Butun va bo`lak ,struktura va element kategoriyalari . Johon taraqqiyotining bir butunligi va

O`zbekiston uning targ`ibiy qismi . Taraqqiyotning o`zbek modeli : aloxidalik va umumiylik

Dialiktikasi.

Mohiyat va hodisa ,mazmun va shakl , sabab va oqibat , zaruriyat va tasodif , imkoniyat va voqelik kategoriyalarning tabiyat va jamiyatda nomoyon bo`lishi.

Har qanday fanning o`ziga xos qonunlari va asosiy tushunchalari bo`ladi. Masalan, fizikada fizik qonunlar, og`irlik, tezlik, kuch kabi tushunchalarga juda ko`p duch kelish mumkin. Ularning aksariyati bu fan tarixida chuqur iz qoldirgan mashhur olimlarnining nomi bilan bog`langan. Masalan, fizikada Nyuton, Faradey, Avagadro va xokazo. Matematikani esa Pifagor, al-Хorazmiy, Karl Gausning qonunlarisiz tasavvur qilish kiyin. Хuddi shunday falsafaning fanlik makomini belgilaydigan asosiy tamoyillar, qonunlar va kategoriyalar tizimi ham bor. Ularni o`rganishdan avval, qonun va kategoriya tushunchalarining mazmunini aniqlab olish zarur. An’anaviy tavsiflarga ko`ra, «Qonun» falsafiy kategoriya sifatida narsa va hodisalar rivojlanishi jarayonidagi eng muxim, zaruriy, nisbatan barqaror, doimiy takrorlanib turuvchi, ichki o`zaro bog`lanishlar, aloqalar, munosabatlarning mantiqiy ifodasi ekanligini kurib utdik. Endi kategoriyalarning mohiyati va mazmuni bilan kiska tanishaylik.