«fаlsаfа» modulidan oʼquv-uslubiy mаjmuа

Аsosiy mezoniy tushunchalar – kategoriyalar singari axloqiy tamoyillar ham axloqiy anglash shakllaridan hisoblanadi. Ularda axloqiy talab umumiy tarzda koʼzga tashlanadi.
Insonparvarlik – axloqiy tamoyillarning eng qadimiy va eng muhimlaridan biri hisoblanadi. U – insonning yuksak ijtimoiy vazifasini belgilaydigan va barqaror etadigan gʼoyalar, qarashlar va eʼtiqodlar majmui, shaxs erki, qadr-qimmati, uning baxtli boʼlish huquqini talab etish imkonining mavjudligiga yengilms ishonch. Insonparvarlik tamoyilini dastlab Ovroʼpa Uygʼonish mutafakkirlari ilgari surganlar, degan fikr mavjud. Аslida, insonparvarlik dastavval Sharqda ortaga tashlangan, insoniylik, insonpavarlik degan maʼnoni bildiruvchi “namlulu” sozi bundan 3-4 ming yillar avvalgi Qadimgi Somir giltaxtalarida uchraydi.
Erkparvarlik tamoyili maʼlum maʼnoda insonparvarlikning muayyanlashgan bir qismi boʼlib hisoblanadi. erkparvarlik insonning eng oily huquqi – erkin, ozod yashash huquqini himoya qilish bilan muhimdir.
Eng maʼlum va mashhur tamoyil, bu – vatanparvarlik. U insonning oʼz Vataniga muhabbatini, uni asrab-avaylashga boʼlgan ishtiyoqini anglatuvchi axloqiy tushuncha. Uni koʼpincha Vatan dushmanlariga qarshi maʼnaviy -mafkuraViy qurol sifatidagina talqin etadilar.
Аslida esa, bu tamoyilning qamrovi ancha keng – u insonparvalikning nisbatan muayyanlashgan shakli. U, eng avvalo, oʼz vatandoshlari erkinI asrash uchun kurash, inson ozodligi yoʼlidan xatti-harakatlardir. Vatan himoyasi, bu – inson himoyasi, millat himoyasi.
Yana bir muhim axloqiy tamoyil, bu – millatparvarlik.
Shuningdek, tinchlikparvarlik, joʼmardlik singari axloqiy tamoyillar ham insoniyat hayotida muhim ahamityaga ega. Chunonchi, tinchlikparvarlik urushning, qon toʼkishning har qanday koʼrinishini inkor etadi.
Baʼzi ulugʼdavlatchilik va buyukmillatchilik ruhi hukmron boʼlgan jamiyatlarda tinchlikparvarlar quvgʼin qilinadi, turmalarga tashlanadi. Lekin ular oʼz tamoyillaridan hech qachon qaytmaydilar. Ular insoniyatni barcha bahsli masalalarini tinch yoʼl bilan hal qilishga chaqiradilar, Er yuzida tinchlik oʼrnatish uchun tinimsiz kurash olib boradilar. Joʼmardlik tamoyili esa Sharqda qadimdan mavjud.