“falsafa” fanidan

BUYUK BRITANIYADA korrupsiya faktlarini aniqlash bo‘yicha maxsus darslik bor
Buyuk Britaniyaning 2017-2022 yillarga mo‘ljallangan korrupsiyaga qarshi strategiyasiga asosan, «Ochiq hukumat bo‘yicha sheriklik dasturiga a’zo bo‘lgan 75 mamlakat hukumatlarining fuqarolar uchun yanada ochiq, hisobdor va mas’uliyatli qilish uchun ko‘maklashadi.
Buyuk Britaniyada korrupsiyaga qarshi qonun ilk bor 1889 yilda qabul qilingan. Unda: “Mansabdor shaxsni biror muammoga “ko‘z yumish”ga yoki muayyan miqdordagi mablag‘ evaziga bevosita bajarishi shart bo‘lgan majburiyatlarini bajarmaslikka undaydigan ayniqsa, ssuda yoki mukofot va hatto hadya ham pora hisoblanadi”, deya aniq-ravshan yozib qo‘yilgan.
1906 va 1916 yillarda Buyuk Britaniyada korrupsiyaga qarshi yangi qonunlar qabul qilingan, ularga muvofiq ravishda poraxo‘rlik uchun jinoiy javobgarlik ham qattiq kuchaytirilgan. 1906 yilda qabul qilingan qonunda yangi tushuncha, ifoda (formulirovka) paydo bo‘ladi – mukofot olish maqsadida pora berish. Mukofot umidida pora bergan shaxsga nisbatan 2 yilgacha ozodlikdan mahrum etish, shuningdek, sud qarori bilan belgilanadigan jarima sifatidagi pul to‘lovi ko‘zda tutilgan.
Mazkur qonun ilk bora “pora berish” va “pora talab qilish” tushunchalarini alohida tasniflagan. Mazkur jinoyatda aybdor deb topilgan amaldorlar 7 yilgacha ozodlikdan mahrum etilgan, shuningdek, saylash huquqi, va albatta, muayyan lavozimlarni egallash huquqidan mosuvo bo‘lishgan.
SINGAPUR – Janubiy-g‘arbiy Osiyodagi kichik orolda joylashgan davlat. 1959 yilda Buyuk Britaniya tarkibidagi o‘z-o‘zini boshqaradigan davlatga, 1965 yilda esa Malayziya tarkibidan chiqib mustaqil mamlakatga aylangan. O‘sha davrda davlat judayam nochor va o‘ta korrupsiyalashgan edi. Ammo, hukumat rahbarligini egallagan Li Kuan YU (1959-1990y.) o‘z faoliyatini, mamlakatning “o‘lib bo‘lgan” iqtisodiyotini ko‘tarish uchun, dastlab o‘lkada hukm surayotgan korrupsiyaga qarshi shafqatsiz kurashdan boshladi va quyidagilarni amalga oshirdi:
– 1960 yilda Singapurda “Korrupsiyaning oldini olish to‘g‘risida”gi Akt qabul qilinib, unda “korrupsiya” tushunchasiga aniq tarif berildi hamda poraxo‘rlik jinoyatlari uchun jazo kuchaytirildi, iloji boricha ikki xil tushuniladigan noaniq qonun normalari qonunchilikdan chiqarib tashlandi;