Фалсафа. 9 Мавзу. Ислом таълимоти асослари. Исломдаги мазҳаб ва йўналишлар маърузачи: фалсафа фанлари доктори, профессор Исмоил Саифназаров

Дин бу
“Дин” арабча сўз бўлиб, ўзбек тилида “ишонч”, “ишонмоқ” деган маъноларни англатади.
Дин – худо ёки худолар, ғайритабиий кучлар мавжудлигига ишониш.
Дин – кишилик жамияти тарихий тараққиётининг маълум босқичида пайдо бўлган ижтимоий онг шаклларидан бири.
Ислом (араб, бўйсуниш, итоат этиш, ўзини Аллоҳ иродасига топшириш) дини жаҳонда кенг тарқалган 3 диндан бири (буддизм ва христианлик билан бир қаторда).
Ислом дини пайдо бўлишидаги ғоявий муҳит
Биринчидан, араблар миллий онгининг уйғунлиги.
Иккинчидан, ҳанифлар (чинакам эътиқод қилувчилар, ҳақиқат изловчилар) нинг диний ҳаракати ҳам қулай шароит яратган эди.

• .Ҳабашлар ёллаган бадавий араб жангчиларининг муқаддас ҳисобланган Макка ҳудудига қурол билан киришдан бош тортганлар.
• Ҳабашлар қўшинида чечак касали тарқалганлиги

Ҳабашлар ҳужумидан Маккани сақлаб қолган икки сабаб

Ислом таълимотининг асослари: иймон, ислом ва эҳсон

• 1. Иймон (эътиқод, ички ишонч) ва унинг шартлари 7 ақидага асосланади (Имом Аъзам йўнлиши бўйича) улар:
• Аллоҳга (у якка, барча мавжудотларни яратган, у нуқсонсиз) ишониш.
• Фаришталарга (у емайди, ичмайди, ухламайди: Жаброил, Микоил, Исрофил, Азроил) ишониш.
• Муқаддас китобларга (Таврот, Забур, Инжил, Қуръони карим) ишониш.
• Пайғамбарларга (25 та, 2 хилга бўлинади: а) Расуллар; б) Набийлар) ишониш
• Охират кунига (гўрда Мункар ва Накир фаришталари сўроқ қилади) ишониш.
• Тақдир (илоҳийлиги)га ишониш.
• Ўлгандан кейин тирилишга ишонишдир.

Ислом талабларида ибодатга кирадиган 5 та асосий фарз рукни мавжуд:

• Калима келтириш.(Калима 2 хил бўлади: калимаи ибодат ва калимаи шаҳодат)
• Намоз ўқиш (5 маҳал).
• Рўза тутиш.
• Закот бериш.
• Ҳаж қилиш (имконият бўлса).
• 3. Эҳсон (араб. – яхшилик, самимийлик, мурувват, бирор нарсани ҳадя қилиш, хайр-садақа) – Қуръонда диний мажбуриятлар ўртасидаги самимийлик, риёкорликнинг зидди. Эҳсон эътиқоднинг олий босқичи бўлиб, ундан кейин иймон, сўнг ислом туради, бу шариат – тариқат – маърифат – ҳақиқат тушунчаларига мос келади.