Фалсафа. 9 Мавзу. Ислом таълимоти асослари. Исломдаги мазҳаб ва йўналишлар маърузачи: фалсафа фанлари доктори, профессор Исмоил Саифназаров

9.4. Ўзбекистон алломаларининг ислом таълимоти ва дунёвий фанларни ривожлантиришдаги тарихий хизматлари
Илоҳиёт муҳаддис олимлари
1. Имом ал-Бухорий (810-870) зеҳни ўткирлиги ва ёдлаш қобилиятининг кучлилиги билан шуҳрат қозонган. 600 мингдан зиёд ҳадис тўплаган ва унинг 7275 тасини “ишонарли” деб топган. 300 мингдан ортиқ ҳадисни ёд олган. Ҳасадчилар туфайли Бухоро амири билан ихтилоф келиб чиқиб, Самарқандга кўчишга мажбур бўлади. 62 ёшида вафот этади. Ундан 20 дан ортиқ асар қолган. Улар ичида:

• .“Ал-Жомеъ ас-саҳиҳ” (Ишонарли тўплам) ислом оламида Қуръондан сўнг иккинчи муқаддас манба китоб, деб эътироф этилган. XII асрдирки, бу китоб миллионлаб инсонлар қалбини иймон нури билан мунаввар этиб, ҳақ ва диёнат йўлига чорлаб келмоқда.

2..“Ал-Адаб ал-муфрад” (Адаб дурдоналари) энг машҳурдир.

• .Исо Ат – Термизий (824-892)нинг ҳадислар тўплами – “Ал Жомеъ ас-саҳийҳ” деб аталади. Ат – Термизий ҳадисларни 3 гуруҳга ажратади. Улар; 1) “Саҳийҳ”; 2) “Ҳасан” ва 3) “заиф” деб аталган. “Суннани Термизий” асари ҳам мусулмон оламида юксак қадрланади. Олиму фузалоларга дастур бўлиб келган инсоф ва адолат, инсонпарварликни тарғиб этувчи ғоялар ҳозир ҳам муҳим аҳамиятга эга.

• .Муслим ан – Нишопурий (817-875) қаламига мансуб ҳадислар тўплами ишончли деб тан олинган.

Х асрда самарқандлик мутафаккир, “Имом ал-Ҳуда” (Ҳидоят-йўлининг имоми) деб шуҳрат қозонган Абу Мансур Мотурудий томонидан асос солинган мотуридия таълимоти бутун ислом оламида кенг тарқалган.
Шавкат Мирзиёев,
2017, 1-жилд, 29-бет, 2017.
Мотуридия таълимоти илм эгаллаш жараёнида бағрикенглик ғояси асосида инсон ақл-заковатининг ўрни ва аҳамиятига юксак эътибор қаратди. Бу ўз навбатида ушбу таълимотнинг кенг оммалашувида муҳим ўрин тутган. Бундай ғояларга бугунги кунда ҳам инсоният катта эҳтиёж сезмоқда.
Шавкат Мирзиёев,
1-жилд, 29-бет, 2017.

Эътиборингиз учун раҳмат!