Ғалла экинлари

Dukkakli don ekinlarini mevasiga qarab aniqlash

Dukkakli don ekinlarining mevasi botanika tilida dukkak deb ataladi. Unda kalta urug’bandli urug’lar bo’ladi. Dukkaklarning shaki, yirik – maydaligi, rangi har xil bo’lib, turli mikdorda urug’ tugadi. Loviyaning dukkaklari eng yirik bo’lsa yasmik dukkaklari eng maydadir. Ko’pchilik dukkakli don ekinlari yetilganidan keyin dukkaklari uzunasiga chatnab, ikki tavakaga ajraladi. Jaydari no’xat, yasmik dukkaklari yetilganida chatnamaydi.

Dukkakli don ekinlarini dukkagiga qarab aniqlagich

1. Dukkaklari uncha yirik emas,kalta,odatda bir yoki ikki urug’li

A. Dukkaklari tuk bilan kalin qoplangan

1. Dukkaklari ovalsimon, pufakka o’xshab shishib chikkan, uchida egilgan kalta tumshukchasi bor... Cicer arietinum L. – jaydari no’xat

B. Dukkaklari tuksiz

1. Dukkaklari rombsimon, yon tomonlari tekis yoki bir oz kavarik... Ervum lens L. – yasmik

II. Dukkaklari ancha yirik va uzun, ko’p urug’li yoki 3 - 4 urug’li

A. Dukkaklari tuk bilan kalin qoplangan.

1. Dukkaklari odatda enli, yassi yoki sikki, urug’ uyalari kavarib chikkan bo’lib, oralarida kichikrok tortmalar bor.

a) Dukkaklari 3 – 4 urug’li Glycine hispida Maxim – soya

2. Dukkaklari uzun, sezilarli darajada yassilangan yoki silindrsimon. Urug’ uyalari o’rtasidagi torta deyarli bilinmaydi.

a) Dukkaklari sezilarli darajada yassilanmagan, o’rtacha kattalikda ... Vicia sativa L – ekma vika

b) Dukkaklari tuksiz

1. Dukkaklari jigar rang, kul rang, qora ... Vicia villosa Roth – sertuk vika

2. Dukkaklari och rangda, ok, somon rang – sariq, goxo birmuncha tuk rangda

a) Dukkaklarida ustki choki buylab ketgan ikikta egilgan kanotchasi bor... Lathyrus sativus L. – ekma burchok

b) Dukkaklarining chokida kanotcha yo’q

o) Dukkaklari enli, ikki yon tomoni siqiq, uchida kaltagina utmas dumbokchasi bor... Pisum sativum L – ko’k no’xat

oo) Dukkaklari birmuncha ingichka, ancha uzun, silindrsimon yoki ikki tomoni siqiq, uchida ko’pincha kayrilgan uzun usikchasi bo’ladi, ba’zi bunday usikchasi bo’lmaydi... Phaseolus vulgaris Savi – oddiy loviya.

ooo) Dukkaklari ingichka silindrsimon, ba’zan kilichsimon egilgan, bir oz tasbexsimon... Vigna sinensis Endl – maxalliy loviya.