“Fakultetlararo umumtexnika fanlari” kafedrasi «Muhandislik chizmasi va eskizi» fanidan maruzalar matni muallif: Nurmetov M. R

To`g`ri chiziq va tekisliklarning parallelligi 
Biror  Parallel  tekislikdagi  kesishuvchi  ikki  AB  va  BC  to`g`ri  chiziqqa 
ikkinchi  Q  tekislikdagi  kesishuvchi ikki  AB  va  BC  to`g`ri  chiziqqa  mos  ravishda 
parallel bo`lsa, bu tekisliklar o`zaro parallel bo`ladi.  Agar fazoda o`zaro parallel 
bo`lgan tekisliklarning bir nomli izlari ham o`zaro parallel bo`ladi, ya`ni P II 
Q bo`lsa, P
H
 II Q
H
 , P
V
 II Q
V 
 bo`ladi.  ( 6.1-chizma) 
 
 
6.1-chizma 
 
Agar fazodagi AB to`g`ri chiziq Parallel tekislikka tegishli biror CD 
to`g`ri chiziqqa parallel bo`lsa, uchun holda bu to`g`ri chiziq tekislikka parallel 
bo`ladi. 

---

 
 
 
 
 
 
 
6.2-chizma 
 
To`g`ri  chiziq  va  tekisliklarning  perpendikulyarligi 
 
Agar tekislik ikkinchi tekislikka perpendikulyar bo`lgan to`g`ri chiziq 
orqali o`tsa, bu tekisliklar o`zaro perpendikulyar bo`ladi.(
 
6.3-chizma) 
Tekislikka tegishli to`g`ri chiziqqa perpendikulyar bo`lgan har qanday tekislik 
mazkur  tekislikning  o`ziga  ham  perpendikulyar  bo`ladi.  Demak.  Bir-biriga 
perpendikulyar  bo`lgan  tekisliklarni  ikki  yo`l  bilan:  tekislikka  perpendikulyar  to`g`ri 
chiziqdan  tekislik  o`tkazish  va  tekislikka  tegishli  to`g`ri  chiziqqa  perpendikulyar 
tekislik o`tlazish bilan yasash mumkin. 
 
6.3-chizma 

---

 
 
 
6.4-chizma 
Agar  to`g`ri  chiziq tekislikdagi  ikki  kesishuvchi to`g`ri  chiziqlarga 
perpendikulyar  bo`lsa,  uchun  holda  bu  to`g`ri  chiziq  tekislikka 
perpendikulyar  bo`ladi.  Demak,  to`g`ri  chiziq  tekislikka  tegishli  har 
qanday  to`g`ri  chiziqqa  perpendikulyar  bo`lsa,  bu  to`g`ri  chiziq 
tekislikning  gorizontali  va  frontaliga  ham  perpendikulyar  bo`ladi.(   6.4-
chizma)