Факультети нефт – газни қайта ишлаш

 
Коррозияни ўрганиш бўйича умумий маълумотлар 
Юқорида таъкидлаб ўтганимиздек, ер ости металл қурилмаларининг 
коррозияланишига кўпгина омиллар: тупроқнинг С. Э. Қ., намлиги, ердаги 
дайди токлар, бактериялар ва бошқалар катта таъсир кўрсатадилар. Улар 
таъсирида содир бўладиган коррозия жараёнларини билиш ва уларга нисбатан 
ҳимоя тадбирларини танлаш, ҳозирги пайтдаги асосий муаммолардан бири 
ҳисобланади. Ер тупроқларини С. Э. Қ. аниқлаш, тегишли ҳимоя восита 
кўрсаткичларини 
ҳисоблашда 
ва 
изоляция 
қопламаларининг 
конструкцияларини танлашда асосий маълумот бўлиб ҳисобланади. Ер ва 
қувурларда дайди токларнинг борлигини ва уларнинг йўналишини аниқлаш, 
қувурларни дайди токлар таъсиридаги коррозиядан ҳимоя қилишда асосий 
кўрсаткич бўлиб хизмат қилади. 
Қувур трассаси узунлигидаги ер тупроқларининг коррозия активлиги 
аниқланадиган жойига кўра: лаборатория; дала ва лаборатория; дала 
усулларига бўлинади. Лаборатория усулида, трасса узунлиги бўйича қабул 
қилинган оралиқларда олинган тупроқ намуналарининг коррозия активлиги, 

---

лаборатория шароитида текширилади. Дала усулида, трасса узунлигидаги 
тупроқларнинг коррозия активлиги, намуна олинмасдан, тўғридан ­ тўғри 
махсус асбоблар ёрдамида, дала шароитида аниқланади. Бу усул кўп вақтни 
талаб этмайди ва кўп тарқалган усул ҳисобланади. Лаборатория – дала 
усулида, олинган тупроқ намуналарининг коррозия кўрсаткичлари, далада 
ҳаракатланиб юрувчи дала лабораториясида аниқланади. 
Тупроқларнинг ер ости металл қурилмаларига нисбатан коррозия 
активлиги; металл намунаси оғирлигининг камайиши; қутбловчи ток зичлиги 
ва тупроқнинг С. Э. Қ. (
T

) кўрсаткичи бўйича баҳоланади. Аниқланган 
тупроқнинг С. Э. Қ. кўрсаткичи қувур ва резервуарларни катод, протектор 
ҳимояларини ҳисоблашда фойдаланилади. Қуйида тупроқларнинг С. Э. Қ. ни 
аниқлаш усули билан танишамиз.