Факультети «ИҚтисодиёт»

3. Асосий фондларни ба
ҳ
олаш, эскириши ва таъмирлаш. 
 
Асосий фондларни пул (
қ
иймат) шаклида ба
ҳ
олаш асосий фондларнинг 
такрор ишлаб чи
қ
аришини режалаштириш, эскириш меъёрини ва амортизация 
ажратмалари ми
қ
дорини 
ҳ
амда хусусийлаштириш 
ҳ
ажмини ани
қ
лаш учун зарур 
ҳ
исобланади. 
Асосий фондларни ба
ҳ
олашнинг бошлан
ғ
ич, 
қ
айта тикланиш ва 
қ
олди
қ
қ
иймат кўринишлари фар
қ
ланади. 
Асосий ишлаб чи
қ
ариш фондларининг бошлан
ғ
ич 
қ
иймати асосий фондни 
яратиш ёки сотиб олиш учун кетган 
ҳ
амда уни ўрнатиш, монтаж учун кетган жами 
харажатлар суммасидан иборат. Бундан амортизация нормаси ва амортизация 
ажратмалари кўламини ани
қ
лашда, корхона фойдаси ва рентабеллигини 
ҳ
исоблашда фойдаланилади. 
Фан-техник тара
ққ
иёти натижасида асосий фондларни ишлаб чи
қ
ариш 
шартлари ва омиллари 
ҳ
ам ўзгариб бормо
қ
да, бинобарин, жорий бозор ба
ҳ
олари ва 
тарифлари билан бо
ғ
ли
қ
равишда уларнинг ишлаб чи
қ
ариш харажатлари 
ҳ
ам 
ўзгариб бормо
қ
да. 
Ҳ
озирги кунда асосий фондлар жорий ба
ҳ
олари ва тарифларига 
биринчи даражали таъсир 
қ
илувчи омил бўлиб инфляция 
ҳ
исобланади. 
Корхона балансида асосий фондлар ва
қ
т ўтиши билан турли хил 
қ
ийматда акс 
этиб 
қ
олади. Яъни, хўжалик юритишнинг 
ҳ
озирги шароитида асосий фондларни 

---

13 
фа
қ
ат уларнинг бошлан
ғ
ич 
қ
иймати бўйича 
ҳ
а
қ
и
қ
ий ба
ҳ
олаб бўлмайди ва шунинг 
учун уларни 
қ
айта ба
ҳ
олаш ва бир хил 
қ
ийматга ўтказиш зарурати тўгилади. 
Тикланган 
қ
иймати