F/1805 guruh Nurmatova Umida Qattiq jism fizikasidan Seminar Mavzu: Termodinamikaviy potensiallar va sistema muvozanatining umumiy shartlari. Termodinamikaviy potensiallar Ichki energiya (E) Entalpiya

F/1805 guruh Nurmatova Umida Qattiq jism fizikasidan Seminar Mavzu:Termodinamikaviy potensiallar va sistema muvozanatining umumiy shartlari.

Termodinamikaviy potensiallar

Ichki energiya (E)

Entalpiya (w)

Erkin energiya (F)

Gibbs potensiali. (G)

Bular termodinamik funksiyalar bilan xarakterlanadi.

dE = T dS − P dV − V dP + V dP = −d(P V ) + T dS + V dP ⇒

d(E + P V ) = dW = T dS + V dP.

W = E + P V

entalpiya deyiladi. Uning yana bir nomi - issiqlik funksiyasi.

jarayonda sistemadagi issiqlikning o‘zgarishi uning entalpiyasining o‘zgarishiga

teng. Ko‘rinib turibdiki, W = W(S, P)

dE = T dS − P dV + SdT − SdT = d(T S) − SdT − P dV ⇒

d(E − T S) = dF = −SdT − P dV.

Paydo bo‘lgan

F = E − T S

kattalik erkin energiya deyiladi. Ko‘rininb turibdiki, F = F(T, V )

dF = −SdT − P dV − V dP + V dP = −d(P V ) − SdT + V dP ⇒

d(F + P V ) = dΦ = d(E − T S + P V ) = −SdT + V dP.

Yangi kiritilgan kattalik

Φ = E − T S + P V = F + P V = W − T S

termodinamik potensial deyiladi. Ko‘rinib turibdiki, Φ = Φ(T, P).

Shu bilan to‘rtta termodinamik potensiallarni kiritildi:

E(S, V ), W(S, P), F(T, V ) va Φ(T, P).

Ular to‘rtta o‘zgaruvchilar - termodinamik kattaliklar S, V, T va P orqali

ifodalanadi.

N - sistemani tashkil etgan i xil zarralarning soni.

Sistemaning boshqa termodinamikaviy parameterlariga nisbatan ichkienergiyadan biror i xil zarra konsentratsiyasi boʻyicha olingan xususiy hosilasi I xil zarraning ximiyaviy potensiali deyilib bitta zarracha trio keluvchi energiyani ifodalaydi.

Termodinamikaviy shartlari

Termodinamikaning ikkinchi qonunidan kelib chiqadi ixtiyoriy elementar jarayon uchun

dS>dQ/dT

dQ sistemaga T >0 temperaturasi jismdan berilgan issiqlik miqdori tenglik va tengsizlik belgilari mos holda qaytar va qaytmas jarayonlar uchun ishlatiladi.

Sistemaning muvozanat shartlari

dE+ pdV = dQ<=TdS

dF<=-PdV- SdT

dV=dT=0. => (dF)v.t<=0

Yuqoridagi ifoda sistemaning muvozanat sharti

F----->min

Manosi : Berilgan miqdordagi maddaga ega boʻlgan muayyan hajimdagi sistema muayyan temperaturada erkinenergiyasing minimal qiymatida termodinamik muvozanat boʼladi.agar shart oʻzgasa sistema istagan uzoq vaqt davomida fizikaviy va kimyoviy xossalari oʻzgarmaydigan turgʻun holatda boʻladi.

Oʻzgarmas bosim va temperaturadagi sistemaning muvozanat shartlari qarasak.

dФ<=Vdp-SdT

dP=dT=0

(dФ)t.v<=0

Erkin energiyaning minimal qiymatida bo'lar ekan Termodinamik muvozanati.

Ф----->min