Reja: Sistemalar holatini ehtimolligi

Termodinamik sistemalarning holatlari termodinamik parametrlar
Reja:

1. Sistemalar holatini ehtimolligi
2. Gibbs taqsimoti
3. Maksvell-Boltsman taqsimoti
4. Molekulalar sonining tezliklar bo’yicha taqsimoti


Makroskopik sistemalar xossalarini molekulyar-kinetik tasavvurlar asosida va
matematik statistik usullar bilan o’rganuvchi nazariy fizika bo’limi statistik fizika deb ataladi. Termodinamik sistemalarning holatlari termodinamik parametrlar-sistema holatini tavsiflovchi hamma fizik kattaliklar qiymatlari bilan aniqlanadi. Agar termodinamik parametrlardan biri boshqa qiymatga ega bo’lsa, bunda sistemaning
holati har xil bo’ladi. Agar holat vaqt bo’yicha o’zgarmasa statsionar holat deyiladi.
Statsionar holatdagi sistemani muvosohat holatdagi sistema deyiladi. Asosiy
termodinamik parametrlar bosim, harorat va hajmdir. Termodinamikada sistema
holatlari kattaliklarini ichki va tashqiga ajratiladi. Sistemaga ta`sir etayotgan tashqi
jismlar koordinatasiga bog’liq bo’lgan parametrlar tashqi deyiladi. Masalan, gazni
hajmi tashqi jism-idish devorlariga bog’liq bo’lgani uchun tashqi kattalik hisoblanadi.
Jism tashkil topgan zarrachalar tezliklariga bog’liq bo’lgan kattaliklar ichki
kattaliklar deyiladi.Masalan, bosim va sistema energiyasi. Statistik fizika muvosohat holatdagi sistemalarni ko’rib chiqadi. Statistik fizikaning asosiy vazifasi sistemalarni atom to’zilishi nuqtai nazaridan xossalarini o’rganishdan iborat. Statistik fizikada
kvant mexanikasida o’rganiladigan alohida atom, molekula elementar zarrachalar
xossalari va qonunlari asos qilib olinadi.
Ko’p sonli zarrachalardan tashkil topgan sistemalar holatini statistik
qonuniyatlar bilan angiklanadi. Buning uchun fizik kattaliklarni o’rtacha qiymati
olinadi. Alohida zarralar harakatini tavsiflaydigan qonuniyat (dinamik qonuniyatlar) lar bilan statistik qonuniyatlar orasidagi bog’lanish shundan iboratki, statistik fizika o’rganadigan makroskopik sistemalar xossalari alohida zarralar harakat qonunlariga bog’liq.
Sistemalar holatini ehtimolligi Turli sistemalar holati u yoki bu ehtimollik bilan aniqlanadi. i holatni i ehtimolligi, bu holat bo’lishi mumkin bo’lgan ti vaqtni, sistemani ko’zatish tola vaqtga nisbatini chegarasiga aytiladi.




78 list172 nomi