F. S. Meliboyeva tabiiy geografik jarayonlar

Chink
- uzilmalar asosan chink kabi yirik relyef shakllarining vujudga kelishiga 
asos bo'ladi. 
Cho'llanish
- ushbu tabiiy geografik jarayon iqlimning qurg'oqchil kelishiga 
bog'liq holda tabiiy kelib chiqishiga ega bo'lishi bilan birgalikda, inson omilining 
yerdan notog'ri foydalanishi kabi sun'iy tarzda ham amalga oshishi mumkin. 

---

110 
XULOSA 
Endogen va ekzogen kuchlar ta`sirida shakllanadigan barcha hodisalar 
asosan tabiiy geografik jarayonlar tarzida yuz beradi. Tabiiy geografik jarayonlar 
tabiatdagi modda va energiya almashinishi hamda rivojlanishiga sabab bo`luvchi 
barcha hodisalar majmuidir. Tabiiy geografik jarayonlar umumiy geologiya, 
umumiy yer bilimi, geomorfologiya, umumiy gidrologiya, tabiiy geografiya va h.k. 
fanlar tizimida o`rganilsada, geografiya yo`nalishidagi talabalar mustaqil 
o`zlashtirolmas edilar. Ushbu o`quv qo`llanmada tabiiy geografik jarayonlar va 
ularni tadqiq etilishi, hosil bo`lishi hamda shakllanishiga ko`ra turlari yoritilgan. 
Hozirgi 
davrda 
endogen 
va 
ekzogen 
jarayonlarning 
faollashuvi 
kuzatilmoqda. Alp burmalanishi davom etmoqda. Havo haroratining isib borishi 
natijasida yer yuzasi tez-tez noqulay hodisalar kuzatilmoqda. Natijada tabiatda 
bo`ladian tabiiy geografik jarayonlarning hajmi va ko`lami oshib bormoqda. Ularni 
ilmiy jihatdan o`rganish, tahlil qilish hamda qanday oqibatlarga olib kelishini 
izohlash muhim ahamiyatga egadir. Mazkur o`quv qo`llanmada keltirilgan tabiiy 
geografik jarayonlar haqidagi tadqiqotlarning rivojlanishi, ularni hosil bo`lishiga 
ko`ra tasniflash, nurash jarayonlari, suv, gravitatsion kuch ta`sirida shakllanuvchi 
jarayonlar, eol jarayonlar, muzliklar ta`sirida shakllanuvchi tabiiy geografik 
jarayonlar, tektonik kuchlar, zilzila, vulqon otilishi tufayli sodir bo`luvchi 
jarayonlar hamda antropogen ta`sir natijasida hosil bo`ladigan jarayonlarni tahlil 
qilish, xulosalar chiqarish bo`yicha bilim va ko`nikmagaega bo`lishga qaratilgan.