F. R. Xolboyev, D. A. Azimov, E. Sh. Shernazarov z o o g e o g r a f I y a

keltiruvchi kalamushlami qirish maqsadida Antel orollari, Santa-
Lyuchiya, Martinik, Gaiti, Yamayka va boshqa joylarga mangustlar
iqlimlashtirilgan. Xuddi shunday, mangustlar Janubiy Afrika, 0 ‘rta
Yer dengizi va Amerikaga ham keltirilgan. Apelsin va limonzorlar-
ga jiddiy zarar keltiruvchi Lceria purchasi nomli hasharotga qarshi
kurash maqsadida Avstraliyadan bu hasharotning tabiiy dushmani hi-
soblangan xonqizi keltirilgan va samarali natijaga erishilgan. Ba’zan,
kolonistlar tomonidan o ‘z Vatanlarini qo‘msash, uni eslash maqsa­
dida qator turlar, ayniqsa, qush turlari bir hududdan boshqasiga olib
kelingan. Shu usulda oddiy chumchuq Amerika va Janubi-sharqiy
Osiyoga tarqalgan. Yevropaning qator turlari Yangi Zenlandiyaga,
Yevropa va Amerika turlari Gavay oroliga keltirilganligi qayd etiladi.
Bezgak pashshasiga qarshi kurash maqsadida ko‘p joylarga Ameri-
kaning karpsimon baliqchalari (Girardinus va Gambusia) tarqatilgan.
Dastlab Yangi Zelandiyaning mahalliy faunasi tarkibida 3 turga man-
sub bo‘lgan sutemizuvchilar 
(1
tur kalamush va 
2
tur ko‘rshapalak)
uchragan va keyingi yillarda bu joyga mikroskopik kichik hayvon-
lardan tashqari 600 turdagi hayvonlar ongli ravishda keltirilgan. Bu­
ning oqibatida Yangi Zelandiyaning haqiqiy faunistik qiyofasi tubdan
o ‘zgargan. Bunday holat Avstraliya uchun ham xos. Yer yuzining turli
joylarida Yevropa madaniyatining rivojlamshi oqibatida hayvonot
dunyosi tarkibida ham turli o ‘zgarishlar sodir bo‘4gan va bu jarayon
ayni vaqtda ham davom etmoqda.
56

---

Fauna tarkibidagi o ‘zgarishlaming aksariyati Yevropada tarqalgan