F. R. Abduraxmonov z. E. Abduraxmonova

vazifalami 
hal 
etilishi nazarda tutiladi:
47

---

-  Ta’lim  tizimini  yagona  o ‘quv  -   ilmiy  ishlab  chiqarish  majmui 
sifatida  izchil  rivojlantirishni  ta ’minlash;
-  Ta’lim  va  kadrlar  tayyorlash  tizimini  jam iyatda  amalga  oshi- 
rilayotgan  yangilanish,  rivojlangan  dem okratik  huquqiy  davlat  qu- 
rilishi jarayonlariga  moslash;
-  Kadrlar  tayyorlash  tizimi  muassasalarini  yuqori  malakali  mu- 
taxassislar  bilan  ta ’minlash,  pedagogik  faoliyatning  nufuzi  va  ijti­
moiy  maqomini  ko‘tarish;
-  Kadrlar tayyorlash tizimi  va mazmunini mamlakatning ijtimoiy 
va  iqtisodiy  taraqqiyoti  istiqbollaridan, jam iyat  ehtiyojlaridan,  fan, 
madaniyat,  texnika  va  texnologiyaning  zamonaviy  yutuqlaridan 
kelib  chiqqan  holda  qayta  qurish;
-  Ta’lim  oluvchilam i  m a’naviy  -   ahloqiy  tarbiyalashning  va 
m a’rifiy  ishlam ing  samarali  shakllari  hamda  uslublarini  ishlab  chi- 
qish va joriy  etish;
- Yangi  ijtimoiy -  iqtisodiy sharoitlarda ta ’limning talab qilinadi- 
gan  darajasi  va  sifatini,  kadrlar tayyorlash  tizim ining  amalda  faoli­
yat  k o‘rsatishi  va  barqaror  rivojlanishining  kafolatlarini,  ustuvor- 
ligini  ta ’minlovchi  normotiv,  moddiy -  texnika  va  axborot  bazasini 
yaratish;
-  Ta’lim,  fan  va  ishlab  chiqarish  samarali  integratsiyalashuvini 
ta ’minlash,  tayyorlanayotgan  kadrlam ing  miqdori  va  sifatiga  nis- 
batan  davlatning  talablarini,  shuningdek  nodavlat  tuzilmalari,  kor- 
xonalar va tashkilotlam ing buyurtm alarini  shakllantirishning mexa- 
nizmlarini  ishlab  chiqish;
-  Uzluksiz  ta ’lim  va  kadrlar  tayyorlash  tizimiga  budjetdan 
tashqari  m ablag‘lar,  shu jum ladan chet el  investitsiyalari jalb  etish- 
ning  real  mexanizmlarini  ishlab  chiqish  va  amaliyotga joriy  etish;
-  Kadrlar  tayyorlash  sohasida  o ‘zaro  manfaatli  xalqaro  hamkor- 
likni  rivojlantirish.
48

---

Bu  kabi  vazifalar kasb  psixologiyasi  fanining  oldida turgan,  ya’ni 
aholini kasbiy ta ’limini shakllantirish, jam iyat va millat taraqqiyotiga 
o ‘z  hissasini  qo‘sha  oladigan  kadrlarni  yaratish  bilan  b o g iiq   hisob­
lanadi.  Demak,  ko‘rinib  turibdiki,  kasb  psixologiyasini  fan  sifatida 
shakllanishlariga,  aholi  ta ’lim  va  tarbiyasi,  kasbga  yo‘naltirish  kabi 
masalalar bilan  shugkullanishga asos  bo iadigan  hujjatlar bu  “Ta’lim 
to ‘g ‘risidagi”  Qonunda va  kadrlar tayyorlash  milliy  dasturida  huqu­
qiy asoslarga ega.
Kasb  psixologiyasi  uchun  uni  taraqqiyoti  uchun  asos  b o iib   psi- 
xologiya  fanidagi  yutuqlar  va  psixolog  olimlarning  nazariy  bilim- 
lari  muhim  hisoblanadi.  M aium ki  shaxsni  kasbni  egallab  borishida 
shaxs va uning faoliyati  muhim tadqiqot  mavzusi b o ia  oladi.  Shaxsni 
kasbni  egallab borishida uning nazariy asosi b o iib   K.S. Abdulxanova
-  Slavskiy,  B.G.Ananev, A.G. Asmolova,  B.F.  Lomov va boshqalarni 
shaxs  va  faoliyat  sohasidagi  ilmiy  -   tadqiqot  ishlari,  shuningdek 
bu  konsepsiyani  dasturlashda  katta 
ta ’sir  etgan  A.A.  Bodalev, 
Yu.M.  Zobrodin,  E.A.  Klimov,  T.V.  Kudravsev,  A.K.  Markova, 
N.S.  Prejnikovlam ing  ishlari  k o ‘zga  tashlanadi.
Shaxsni  kasbiy  rivojlanib  borishini  psixologik tahlilini  nazariy to­
monlarini  oi'ganishda  chet  el  olimlari  A.  Maslou,  Dj.Sper,  Dj.  Xol- 
landlaming  ishlari  ahamiyatlidir.
Yuqoridagi  psixolog  olimlarning  ishlarini  o^rganish  orqali  quyi­
dagi  konseptual  holatlami  ko‘rsatish  mumkin:
-  Shaxsni  kasbni  egallashining  o ‘ziga  xos  tarixi  va  ijtimoiy 
madaniyati  borligi;
-  Shaxsni  kasbni  egallashining  asosi  b o iib   uni  kasbga  o ‘qishi, 
kasbni  egallashi  va  kasbiy  faoliyatini  amalga oshirish  hisoblanadi;
-  Shaxsni  kasbni  egallash jarayoni  o ‘ziga  xos  individual  va  alo- 
hidaligi  bilan  ajralib  turishidan  tashqari  undagi  xususiyatlar  va  qo- 
nuniyatlam i  mavjudligi  bilan  k o ‘zga  tashlanadi;
49

---

-  Kasbiy  hayot  o ‘z  im koniyatlarini  ko‘rsata  olishga,  o ‘z  faol- 
ligini  k o ‘rsatish  uchun  im koniyatlar yaratadi;
-  Insonning  kasbiy  hayotining  individual  tomonlari  m e’yori  va 
m e’yori  b o ‘lmagan  hodisalar  bilan  tasodifiy  sharoitlar  bilan,  shu­
ningdek  insonning  aqliy  imkoniyatlari  bilan b o g iiq  b o ‘ladi.
- Kasbiy taraqqiyotning psixologik xususiyatlarini bilish  insonga 
o ‘z  kasbini  ongli  ravishda  qurushni,  o ‘z  tarixini  yaratishni,  kasbiy 
biografiyasini  shakllantirishni  beradi.
Bu  kabi  fan  bilan  b o g iiq   tom onlar  ham  kasb  psixologiyasi  uc­
hun metodologik asos b o iib  xizmat qiladi.  Demak, k o ‘rinib turibdi- 
ki, kasb psixologiyasi uchun uning  jarayon sifatida mavjud b o ig a n  
jam iyatidagi  m aqsadlar  va  manfaatlar,  fan  yutuqlari  va  nazariy 
umumlashmalari,  fanni  rivojiga  o ‘z  hissasini  q o ‘shadigan  konsep- 
siyalar metodologik  asos b o ia  oladi.