F. R. Abduraxmonov z. E. Abduraxmonova

Psixologik  xavfsizlik 
- bu  inson faoliyat ko‘rsatayotgan  muhit- 
dagi  ijtimoiy  - psixologik  holat,  insonning  psixologik  jarayonlari, 
xususiyatlari,  ulami  mehnat  qilish  davomida  boshqarib,  nazorat 
qilib borish  bilan bog‘liq  jarayon hisoblanadi.
310

---

Texnik  xavfsizlik  -   bu  tashkil  qilingan  va  texnik  vositalami 
tizimi,  ularni  inson  faoliyatiga,  uning  xavfsizligiga  ta ’sirini  kamay- 
tirishga  qaratilgan  bilimlar  tizimi.
Ishlab  chiqarish  sanitariyasi 
-   bu  tashkil  qilingan  va  texnik 
xavfsizlik  orqali  insonga ta ’sir etib  turuvchi  barcha omillar  kiradi.
Psixologik  baxtsiz voqealar  ishlab chiqarishda  ko'pgina sabablar 
asosida yuz beradi.  Ishlab chiqarishdagi  muhitning  mehnat xavfsizli­
giga  ta’siri  bevosita  va bavosita  bo‘ladi.  Bevosita  bu  ishlab chiqar­
ish  muhitidan  kelib  chiqadi,  deylik  trubaning  yorilib  ketishi.  Bunda 
kutilmagan holat yuz berish bilan birga  bu aynan ishlab chiqarishdagi 
muhitni  tashkil  etadi.  Bavosita  ta’sir  etuvchi  sifatida  ishxonadagi 
polning  sirgkanchiqligi  hisoblanishi  mumkin.  Bunda  ishchi  uni  ol- 
dini olishi va unga  o ‘ziga yarasha  ishlov bera olishi mumkin bo‘ladi. 
Bundan  tashqari  mehnat  xavfsizligiga  yoritish  tizimi,  mikroklimat, 
shovqin,  ishchi joylarini  bo‘yoqlari,  ranglari  kabilar ham  ta’sir etadi. 
Ish  joyini  yorug‘lik  bilan  to‘g ‘ri  ta’mirlanmasa,  yorugiik  manbaini 
notolg bri  oTnatilishi,  yoruqlikni  m e’yorida  bcrilmasa  ham  ish ja- 
rayonida  avariya  holatlari  yuz  berishi  mumkin  b o ‘ladi.  Ish  joyida 
mikroklimatni  yomonligi  ham,  deylik  havoni  issiqligi  juda  yuqori 
bo ‘lishi yoki juda  past b o iish i,  havoni  tozalik darajasini  m e’yorida 
bo‘lmasligi  kabi  tomonlar  ham  ish joyida  avariya  holatini  yuzaga 
keltiradi.
Mehnat  xavfsizligiga  ijtimoiy  muhitni  ham  ta ’siri  boMadi.  Ij­
timoiy  muammolar  insonni  mehnatga  munosabatini,  mehnat  mo- 
tivatsiyasini  va  ishchi  guruhdagi  shaxslararo  munosabatga  ta ’siri 
boMadi,  buning  natijasida  mehnat  xavfsizligi  vujudga  keladi.  Bu 
omillar  mehnat  xavfsizligini,  mehnat  intizomini  va  texnik  xavfsiz- 
likni  belgilab  beradi.  Bularga: